Miếu Nhị Phủ – Wikipedia Tiếng Việt

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ.

Hội quán Nhị Phủ (chữ Hán: 二府會館), còn được gọi là Miếu Nhị Phủ hay Chùa Ông Bổn, là một cơ sở tín ngưỡng tại địa chỉ số 264 đường Hải Thượng Lãn Ông, Phường 14, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là hội quán do người Hoa gốc Phúc Kiến lập ra trên đất Đề Ngạn xưa (nay là vùng Chợ Lớn) vào khoảng đầu thế kỷ 18.

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Vào cuối thế kỷ 17, nhiều người Phúc Kiến vì mưu sinh nên đã qua đàng Trong rồi định cư ở Chợ Lớn. Để có nơi thờ cúng, giữ gìn tập tục và gặp gỡ; những người đồng hương ở 2 phủ Tuyền Châu và Chương Châu (nên có tên là Hội quán Nhị phủ), thuộc tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) đã chung góp công sức, tiền của lập nên một ngôi thờ cách nay khoảng 275 năm[1], tức vào khoảng năm 1730, mà giờ đây có tên là miếu Nhị Phủ.

Về sau, nhóm Tuyền Châu lập thêm Hội quán Ôn Lăng vào năm 1740, nhóm Chương Châu lập thêm Hội quán Hà Chương vào năm 1809, cách không xa khu vực miếu Nhị Phủ.

Từ khi thành lập cho đến nay, miếu Nhị Phủ đã qua 3 lần trùng tu lớn vào những năm 1875, 1901 và 1990. Dù vậy, ngôi miếu vẫn giữ được nét cổ kính qua phong cách kiến trúc và trang trí truyền thống của người Phúc Kiến.

Trong bài phú dài có tên Cổ Gia Định phong cảnh vịnh, chùa Ông Bổn (vì ông Bổn được thờ chính), tức miếu Nhị Phủ đã được nhắc đến:

Coi chùa ông Bổn Đầu Cân Dám quên chữ ngọn rau tấc đất.

Kiến trúc

[sửa | sửa mã nguồn]

Miếu Nhị Phủ toạ lạc trên một diện tích rộng khoảng 2.500 mét vuông. Phần sân chiếm gần phân nửa diện tích, phần còn lại dùng để xây dựng bao gồm các điện thờ và trụ sở hội quán.

Miếu có kiến trúc tổng thể theo hình chữ "khẩu" (chữ Hán), gồm 4 dãy nhà dài, vuông góc nhau, khoảng trống ở giữa tạo nên sân thiên tỉnh.[2]

Mỗi dãy nhà đều có một lớp mái, riêng tiền điện có hai tầng mái. Tất cả mái đều lợp ngói ống, diềm mái là hàng ngói men xanh. Mái có hình thuyền, trên các đầu đao có gắn tượng cá hoá rồng, còn ở các đầu kìm là những tượng rồng, thân dựng thẳng, đuôi xoè lên cao, chầu hai bên mặt trời. Dọc theo đường bờ nóc và tàu đao là phù điêu rồng, phượng, mai, lan, cúc, trúc... được ghép bằng mảnh gốm nhiều màu sắc.[3] Nhìn chung, miếu Nhị Phủ là một công trình kiến trúc độc đáo, kết hợp điêu khắc gỗ, đá và gạch ngói, như những vòm cửa bằng đá, những hàng cột gỗ to, có cột cao đến 7m, chân cột kê trên các chân đế bằng đá chạm trổ mỹ thuật...

Hiện vật quý

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong miếu hiện còn lưu giữ một số hiện vật quý, như chuông cổ được đúc vào năm 1825, chuông bằng gang làm năm 1875, tượng kỳ lân bằng đá, các bao lam, bình phong... có niên đại từ giữa đến cuối thế kỷ 19.

Miếu có tất cả 14 câu đối và 30 hoành phi, phần lớn được làm từ năm 1864 đến năm 1901. Các hoành phi, câu đối được chạm viền xung quanh, bên trong chạm nổi các chữ Hán trên nền hoa văn rồng, mây, sóng nước... ngoài ý nghĩa ca ngợi thần thánh còn có giá trị nghệ thuật thư pháp và nghệ thuật chạm gỗ.

Các vị thánh, thần được tạo tác tinh tế bằng gỗ hoặc thạch cao. Và tất cả đều được đặt trong những khám thờ, được trang trí bằng nhiều họa tiết sinh động, đẹp đẽ. Trong các khám thờ, nổi bật và giá trị hơn cả là khám thờ ông Bổn, có niên đại 1894, được làm bằng gỗ, sơn son thiếp vàng, chạm trổ đề tài lưỡng long tranh châu, ngô đồng, phượng, lân... xen kẽ hoa văn đồng tiền, chữ thọ, tôm, cua, cá...trông rất nguy nga, lộng lẫy.

Giá trị

[sửa | sửa mã nguồn]

Miếu Nhị Phủ là một trong những ngôi chùa miếu, có lịch sử lâu đời nhất của người Hoa ở Thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh giá trị về nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, hiện vật cổ nơi đây còn có một giá trị khác, đó không chỉ là nơi đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng mà còn là nơi qui tụ và tương trợ lẫn nhau của bà con người Phúc Kiến.

Vì vậy, vào ngày 30 tháng 8 năm 1998, miếu Nhị Phủ đã được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là một di tích Văn hóa-Lịch sử cấp quốc gia.

Ông Bổn

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong khi hầu hết các chùa, đền, miếu, hội quán của người Hoa ở Chợ Lớn đều thờ chính là Thiên Hậu Thánh mẫu hay Quan Đế, thì miếu Nhị Phủ là nơi duy nhất thờ Bổn Đầu Công, vị thần bảo vệ đất đai và con người.

“Phúc đức chính thần” tức ông Bổn, chiếm vị trí trung tâm của gian chính điện. Tượng ông Bổn bằng gỗ cao khoảng 1,5m, thể hiện một ông già quắc thước, khoan hòa với chòm râu bạc trắng buông dài, dáng ngồi thoải mái, một tay gác lên tay ngai, một tay vuốt chòm râu...

Ngoài Ông Bổn được thờ chính (ngày lễ tế: 15 tháng 8 âm lịch), Nhị Phủ còn thờ Ngọc Hoàng Thượng đế, Quảng Trạch Tôn Vương, Quảng Đại Tôn Vương, Thái Tuế, Quan Công, Bồ-tát Quan Thế Âm, Chúa Sanh nương nương, Hoa Phấn phu nhân, cùng rất nhiều vị thần khác.

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Theo tài liệu của Ban quản lý miếu biên soạn.
2. ^ Sân Thiên tỉnh, tức giếng trời. Đây là một đặc điểm của nhiều chùa Hoa. Nhờ vậy, chùa được thoáng, rộng, vừa đủ ánh sáng tự nhiên, tạo cho bên trong chính điện một không khí trang nghiêm, u nhã của một kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng.
3. ^ Về mặt kiến trúc tuy vẫn theo kiểu Phúc Kiến, nhưng mái ngói của Nhị Phủ trông đơn giản hơn mái ngói của Hội quán Ôn Lăng và Hội quán Hà Chương, vì không có gắn các "quần thể tượng gốm" trang trí...

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Hội quán Nhị Phủ.

• Hội chùa Ông Bổn Lưu trữ 2007-08-31 tại Wayback Machine trên web B. Đ Đà Nẵng
• Hội quán Nhị Phủ Lưu trữ 2008-06-21 tại Wayback Machine trên web Kiến trúc Việt Nam.
• Miếu Nhị Phủ Lưu trữ 2008-06-18 tại Wayback Machine trên web Cinet.
• Ông Bổn là ai? Lưu trữ 2008-05-25 tại Wayback Machine trên web Nguoivienxu.

x t s Một số chùa miếu của người Hoa tại Thành phố Hồ Chí Minh
Quận 1	Điện Ngọc Hoàng · Hội quán Quảng Triệu
Quận 5	Đình Minh Hương Gia Thạnh · Hội quán Hà Chương · Hội quán Nghĩa An · Hội quán Nghĩa Nhuận · Hội quán Nhị Phủ · Hội quán Ôn Lăng · Hội quán Phước An · Hội quán Quỳnh Phủ · Hội quán Tam Sơn · Hội quán Tuệ Thành
Gò Vấp	Hội quán Quần Tân

x t s Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh
Công trình hành chính	Bưu điện Sài Gòn Trụ sở Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh
Công trìnhlịch sử – văn hóa	Nghĩa trang Thành phố Hồ Chí Minh Nghĩa trang liệt sĩ Thành phố Hồ Chí Minh Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh Bảo tàng Chứng tích chiến tranh Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ Bảo tàng Thành phố Bảo tàng Tôn Đức Thắng Bến Nhà Rồng Dinh Độc Lập
Công viên,khu sinh thái, phố đi bộ	Bến Bạch Đằng Công viên 23 tháng 9 Công viên 30 tháng 4 Công viên Bách Tùng Diệp Công viên Chi Lăng Công viên Gia Định Công viên Hoàng Văn Thụ Công viên Lê Thị Riêng Công viên Lê Văn Tám Công viên Lịch sử – Văn hóa Dân tộc Công viên Phú Lâm Công viên Tao Đàn Đầm Sen Địa đạo Củ Chi Địa đạo Phú Thọ Hòa Rừng ngập mặn Cần Giờ Suối Tiên Bình Quới – Thanh Đa Thảo Cầm Viên Khu Tây ba lô – Phố đi bộ Bùi Viện Phố đi bộ Nguyễn Huệ Đường hoa Nguyễn Huệ
Công trình tôn giáo	Chùa Ấn Quang Chùa Giác Hải Chùa Giác Lâm Chùa Giác Viên Chùa Hoằng Pháp Chùa Giác Ngộ Chùa Nam Thiên Nhất Trụ Chùa Nghệ Sĩ Chùa Phật Cô Đơn Chùa Phụng Sơn Chùa Tập Phước Chùa Từ Ân Chùa Vĩnh Nghiêm Chùa Xá Lợi Đại chủng viện Thánh Giuse Đan viện Cát Minh Đền Công Chính Đền Hùng (Thảo Cầm Viên) Đền thờ Đức Thánh Trần Đình Minh Hương Gia Thạnh Đình Thông Tây Hội Hội quán Hà Chương Hội quán Nghĩa An Hội quán Nhị Phủ Hội quán Ôn Lăng Hội quán Tuệ Thành Lăng Ông Miếu Nổi Nhà thờ Ba Chuông Nhà thờ Cầu Kho Nhà thờ Cha Tam Nhà thờ Chí Hòa Nhà thờ Chợ Quán Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế Sài Gòn Nhà thờ Đức Bà Nhà thờ Hạnh Thông Tây Nhà thờ Huyện Sỹ Nhà thờ Tân Định Nhà thờ Thánh Jeanne d'Arc Thánh thất Sài Gòn Thiền viện Vạn Hạnh Tu viện dòng Thánh Phaolô Việt Nam Quốc Tự
Nhà hát, sân khấu	Nhà hát Bến Thành Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang Nhà hát Hòa Bình Nhà hát Thành phố Sân khấu kịch Idecaf Rạp Công Nhân
Công trình thể thao	Nhà thi đấu Phú Thọ Nhà thi đấu Tân Bình Sân vận động Hoa Lư Sân vận động Quân khu 7 Sân vận động Thống Nhất
Công trìnhthương mại – dịch vụ	Bitexco Financial Tower Chợ An Đông Chợ Bà Chiểu Chợ Bến Thành Chợ Bình Tây Chợ Tân Định Diamond Plaza Landmark 81 mPlaza Saigon Saigon Centre Saigon Trade Center Thuận Kiều Plaza Union Square Vincom Center Đồng Khởi
Công trìnhgiao thông – đô thị	Buýt đường sông Cầu Ba Son Cầu Mống Đại lộ Đông Tây Đường Đồng Khởi Đường Lê Lợi Đường Nguyễn Hữu Cảnh Đường Tôn Đức Thắng Ga Sài Gòn Hầm Thủ Thiêm Hồ Con Rùa Kênh Bến Nghé Kênh Hàng Bàng Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè Khu đô thị Phú Mỹ Hưng Khu đô thị mới Thủ Thiêm Khu phố cổ Chợ Lớn Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất Vinhomes Central Park
Khách sạn	Khách sạn Caravelle Sài Gòn Khách sạn Continental Khách sạn Grand Sài Gòn Khách sạn Majestic Saigon Khách sạn Rex
Khu công nghệ	Công viên phần mềm Quang Trung Khu công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh
Du lịch Việt Nam 7 khu du lịch quốc gia • An Giang • Bà Rịa – Vũng Tàu • Bạc Liêu • Bắc Giang • Bắc Kạn • Bắc Ninh • Bến Tre • Bình Dương • Bình Định • Bình Phước • Bình Thuận • Cà Mau • Cần Thơ • Cao Bằng • Đà Nẵng • Đắk Lắk • Đắk Nông • Điện Biên • Đồng Nai • Đồng Tháp • Gia Lai • Hà Giang • Hà Nam • Hà Nội • Hà Tĩnh • Hải Dương • Hải Phòng • Hậu Giang • Hòa Bình • Thành phố Hồ Chí Minh • Hưng Yên • Khánh Hòa • Kiên Giang • Kon Tum • Lai Châu • Lạng Sơn • Lào Cai • Lâm Đồng • Long An • Nam Định • Nghệ An • Ninh Bình • Ninh Thuận • Phú Thọ • Phú Yên • Quảng Bình • Quảng Nam • Quảng Ngãi • Quảng Ninh • Quảng Trị • Sóc Trăng • Sơn La • Tây Ninh • Thái Bình • Thái Nguyên • Thanh Hóa • Thừa Thiên Huế • Tiền Giang • Trà Vinh • Tuyên Quang • Vĩnh Long • Vĩnh Phúc • Yên Bái