Không còn cảnh gánh muối xưa kia trên những cánh đồng ở Ninh Thuận, thay vào đó là hình ảnh người nông dân đẩy những chiếc xe cút kít và sử dụng máy móc, giảm bớt sự khó khăn vất vả lâu nay .Nghề làm muối ở những tỉnh ven biển lâu nay không còn lạ khi cảnh những diêm dân hăng say lao động sản xuất liên tục Open trên những trang báo, tạp chí hay mạng xã hội. Thế nhưng đằng sau những bức ảnh đẹp đó là muôn vàn câu truyện về đời sống mưu sinh cực nhọc của những người làm ra hạt muối ship hàng đời sống. Làm muối được coi là một trong những nghề khó khăn vất vả nhất nhưng thu nhập nhã nhặn ở những tỉnh ven biển . Làm lụng bao công sức của con người mới được 100 kg muối trắng mà sau đó chỉ bán được 24.000 đồng là yếu tố PV từng phản ánh trong năm năm nay về những người dân làm muối ở Lý Nhơn, Cần Giờ ( Thành Phố Hồ Chí Minh ). Và cho đến nay nhờ sự vận dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào việc khai thác và làm muối trong đó có yếu tố biến hóa từ muối nền đất sang nền bạt mà giá thành có tăng cao hơn. Tại Ninh Thuận, muối sản xuất trên nền bạt hiện có giá xê dịch từ 1.100 – 1.300 đồng / kg, muối sản xuất trên nền đất từ 900 – 1.100 đồng / kg, tăng từ 300 – 500 đồng / kg so với giá muối cuối năm 2018. Đời sống diêm dân cũng được cải tổ phần nào .
Ninh Thuận là một tỉnh ven biển vùng duyên hải Nam Trung Bộ, được tạo hóa ban tặng đường bờ biển dài hơn 100 km, nước biển có độ mặn lớn, độ bức xạ mặt trời, nắng và gió cao. Trong điều kiện lý tưởng ấy, mặc cho tiết trời khắc nghiệt, người dân nơi đây vẫn tần tảo lao động trên những cánh đồng để tạo nên những vựa muối chất lượng, phục vụ nhu cầu cuộc sống. Ninh Thuận cũng được xem là thủ phủ muối của miền Nam.
Bạn đang đọc: Người dân khai thác muối gọi là gì
Toàn tỉnh Ninh Thuận hiện có hơn 2 nghìn ha đất làm muối, trong đó đa phần là muối công nghiệp, muối nền đất ( còn gọi là muối ăn, muối diêm dân ) chỉ chiếm khoảng chừng 1/4 diện tích quy hoạnh. Địa phương góp phần tới 3 trong tổng số 7 đồng muối lớn của cả nước, gồm Cà Ná, Tri Hải và Đầm Vua. Riêng muối sản xuất tại thủ phủ này góp phần tới 50 % tổng sản lượng muối cả nước .
Tờ mờ sáng trên ruộng muối Cà Ná
Cà Ná là một làng chài nhỏ yên bình với lịch sử dân tộc hơn 100 năm làm muối, từ thời Pháp thuộc. Muối Cà Ná được xem là chất lượng nhất Nước Ta, được yêu thích nhờ mùi vị đậm đà, thanh thanh đặc trưng, cũng là nguyên vật liệu chính yếu làm ra một đặc sản nổi tiếng trứ danh khác của đất Ninh Thuận – nước mắm Cà Ná. Từ sáng sớm, diêm dân xã Cà Ná đã ra đồng và cần mẫn thao tác trong ánh nắng ban mai phản chiếu trên những cánh đồng muối trong vắt . 
Khoảng 5 h sáng, khi phóng viên báo chí đặt chân tới, mặt trời còn chưa ló rạng, trên ruộng muối đã lục đục những tiếng cười nói, bảo nhau thao tác của những người làm muối. Sớm đầu hè, tiết trời hơi se lạnh. Chỉ tới khi những tia nắng len lỏi qua những đám mây chiếu xuống cánh đồng muối, trời mới hửng dần, ấm dần. Bình minh ở đây đẹp lắm, một người phụ nữ vừa xúc muối vừa nói . Không khí trong lành, dễ chịu và thoải mái, thoáng mát. Với những người lần đầu được ngắm bình minh ở một nơi đặc biệt quan trọng, khác xa với sự ô nhiễm, bụi bờ ở thành phố như thế này là một cảm xúc khác lạ .
Xe cút kít thay đòn gánh trên đồng muối
Sáng sớm, việc thu hoạch muối chỉ diễn ra khoảng chừng 2 tiếng, khi trời còn chưa nắng gắt. Với màu trắng xóa của những hạt muối, cộng với màu xanh của khung trời, màu nâu của bờ ruộng và những người dân trong những tư thế khác nhau đã vẽ nên một hình ảnh đẹp về vùng đất Ninh Thuận . Đặc trưng nghề muối là gắn liền với những cánh đồng lê dài, ngập tràn ánh nắng và những giọt mồ hôi mặn chát. Cách đây khoảng chừng 4 – 5 năm, người ta đã quá quen với hình ảnh những diêm dân đội nón, trùm kín, gánh muối trên vai. Ngày nay, để giảm đi sức nặng việc làm, làm cho người dân đỡ cực nhọc hơn, những chiếc xe cút kít ( xe rùa ) được sửa chữa thay thế . 
Xe rùa ( hay xe cút kít ) khá thô sơ có size nhỏ để luân chuyển bằng tay và thường sử dụng trong thiết kế xây dựng để chuyên chuyển dời, thồ, chở những vật tư kiến thiết xây dựng như vôi, vữa, gạch, đá … Thùng xe làm bằng công nghệ tiên tiến khuôn xoay thì bền hơn rất nhiều so với khuôn ép, nhưng giá tiền cao hơn. Nhờ chuyển sang dùng xe cút kít để luân chuyển muối mà hiệu suất cũng như hiệu suất cao việc làm của người nông dân được tăng cao . 
Muối Cà Ná xuất phát từ bờ biển Ninh Thuận với nền nhiệt nắng nóng 26-27 độ C. Tại đây, nhiệt độ không khí chỉ 75-77 %, lượng mưa thấp, nước biển mặn. Chưa hết, vị trí bầu tròn với những dãy núi Nam Trung bộ bao quanh, chắn gió cũng là nguyên do khiến vùng đất này ít chịu ảnh hưởng tác động gió mùa Tây Nam ( gió đem mưa đến vào mùa hạ ), vô tình mang lại lợi thế khô hạn lý tưởng để làm muối . 
Mùa làm muối khởi đầu từ khoảng chừng tháng 12 đến hết tháng 8 năm sau ( Âm lịch ), thời gian mùa khô hàng năm. Từ khoảng chừng năm 2017, diêm dân làm muối làm muối trên nền ruộng lót bạt thay cho nền đất. Bởi vậy, muối kết tinh dài ngày hơn nên có chất lượng tốt hơn. Sản phẩm cho hạt sạch, trắng đẹp, ít tạp bẩn, và giảm thiểu ảnh hưởng tác động đến môi trường tự nhiên .
Quy trình sản xuất khá đơn giản. Ðối với ruộng muối nền đất, khi bước vào đầu vụ, diêm dân đầu tư hơn 10 triệu đồng để san lấp ổn định độ bằng phẳng, tạo “da đất cho ruộng, sau đó bơm hút nước biển vào ruộng, đợi nước biển bốc hơi khoảng 7 ngày thì thu hoạch. Cứ thế, xong đợt một, lại tiếp tục bơm nước biển vào, đợi nước bốc hơi và thu hoạch cho đến hết mùa vụ của năm.
Xem thêm: Kỹ Thuật Nuôi Chó Thịt Kinh Doanh Hiệu Quả Nhất 2021
Nước biển được đi qua những mạng lưới hệ thống hồ lắng rồi mới theo những đường ống bơm vào ruộng muối. Trong thời hạn khoảng chừng 30 ngày, nước đủ nồng độ thì kết tinh. Sau 15 ngày tiếp theo, diêm dân hoàn toàn có thể thu muối . 
Muối kết tinh thành lớp dầy trên mặt bạt, diêm dân hàng ngày phải dùng trang để cào tạo rãnh thoát nước trên ruộng cho người làm đỡ cực. Trang cào muối là dụng cụ thiết yếu của diêm dân nơi đây, gồm bàn và cán trang . 
Hiện tại ruộng, muối đang được tách theo công nghệ tiên tiến pha-ba nghĩa kết tinh phân đoạn. Tùy theo quy trình tiến độ, nhiệt độ để tách những thành phần trước muối ra như muối kali, magie, canxi để bảo vệ hàm lượng natri clorua trong muối ăn cao nhất, 97-98 %. Quá trình này cho ra mẫu sản phẩm là muối thô. Sau khi tạo thành rãnh, người dân xúc muối đổ lên xe rùa luân chuyển tập trung chuyên sâu vào bờ ruộng . 
Nắng như Rang, gió như Phan là câu cửa miệng của những người từng biết về Ninh Thuận – mảnh đất vùng Nam Trung Bộ lâu nay được biết chỉ có nắng gắt và gió ngàn. Làm muối dưới thời tiết khắc nghiệt ấy, thật sự là khó khăn vất vả và cực nhọc. Ấy vậy mà đa số diêm dân ở đây lại là phụ nữ. Mặc dù đã bịt kín nhưng trên những khuôn mặt ấy vẫn bị đen đi, in hằn dấu vết thời hạn qua bao tháng ngày . Chị Cù Thanh Tâm ( 53 tuổi, người xã Tri Hải ), mọi người hay gọi là bà Bảy, đã có kinh nghiệm tay nghề làm muối mấy chục năm. Gương mặt đen bóng dưới ánh mặt trời, những nếp nhăn lộ rõ . Khá nhiều tuổi nhưng vẫn gắn bó với nghề là ông Trần Thanh, người thôn Phương Cựu. Ông Thanh ( 62 tuổi ), bà Tâm cùng rất nhiều công nhân khác đang làm muối cho công ty theo thời vụ, mỗi tháng họ làm khoảng chừng 14 – 16 ngày công . ” Vất vả cực nhọc là vậy nhưng lương nghề này cũng không đáng là bao. Lương của công nhân tính theo sản lượng, làm nhiều ăn nhiều làm ít ăn ít. Từng ruộng muối thu hoạch được bao nhiêu sẽ chia đầu người ra để tính công. Ngoài ra còn tính ngày công theo điểm để thưởng thêm “, ông Thanh nói. Phụ nữ được 8 điểm, đàn ông 10 điểm. Theo những người làm ở đây, công nữ cao nhất là 150.000 đồng / ngày, công nam là 170.000 – 180.000 đồng / ngày . 
Sau khoảng chừng thời hạn làm thời vụ cho những công ty, nhiều người còn tranh thủ làm muối ở những ruộng mái ấm gia đình, khoảng chừng 1 – 2 sào. Vợ chồng anh chị Hồ Quang Thành ( xã Tri Hải ) cho biết đã làm nghề muối được 24 năm, trước đây anh chị có làm thời vụ cho những công ty nhưng hiện giờ chỉ làm ở mái ấm gia đình .
Cơ giới hóa nghề truyền thống
Những ô ruộng muối hình chữ nhật, có diện tích quy hoạnh khoảng chừng 150 mét vuông tiếp nối đuôi nhau nhau. Ở Cà Ná, từ khi muối phủ bạt thay thế sửa chữa cho muối ruộng, diêm dân khởi đầu chuyển sang làm máy. Hiện tại, toàn tỉnh Ninh Thuận có gần 3.000 lao động tham gia sản xuất muối, trong đó có khoảng chừng 30 % là lao động thời vụ . Tuy nhiên nhiều năm qua, sự tăng trưởng của nghề làm muối ở đây đã không tỷ suất thuận với hiệu suất cao kinh tế tài chính. Quanh năm suốt tháng diêm dân bán mặt cho đất bán sống lưng cho trời nhưng đời sống vẫn bấp bênh . Theo người dân nơi đây, nếu vẫn cách làm muối bằng tay thủ công, cho nước biển vào ruộng để kết tinh muối trên đất, kết tinh ngắn ngày, mẫu sản phẩm muối sẽ rất nhiều tạp chất, chất lượng không cao. Nghề làm muối khó khăn vất vả không kém gì nghề trồng lúa, trông chờ vào vạn vật thiên nhiên . Năm nào nắng túc tắc thì sản lượng khá, nếu mưa rải đều là mất vụ muối. Để xử lý thực trạng bấp bênh đó, mấy năm nay tỉnh Ninh Thuận đã mạnh dạn quy đổi cơ cấu tổ chức ngành muối theo hướng tăng dần tỷ trọng muối công nghiệp . 
Với sự tương hỗ của máy móc, muối được đẩy về tập trung chuyên sâu tại bờ trước khi rửa lại cho sạch tạp chất. Sau đó, diêm dân cho mẫu sản phẩm theo xe về xí nghiệp sản xuất chế biến. Ông Đoàn Chín, nhân viên cấp dưới làm máy, cho biết để làm xong một ô muối mất khoảng chừng 15 phút. Một ngày ông được công ty khoán làm 16 – 17 ô, chia ra làm hai buổi .
Buổi chiều làm sẽ vất vả hơn do nắng gắt. So với trước kia, công việc làm muối công nghiệp được cơ giới hóa đến 70%, máy kéo hỗ trợ các công nhân kéo muối nên hiệu quả tăng lên gấp 9-10 lần. Xong xuôi, xe tải chở sản phẩm muối thô về các nhà máy tập trung chế biến, đóng gói và đưa đi xuất khẩu ra các nước EU.
Xem thêm: Thanh niên 9X với mô hình nuôi Dúi thu hơn 40 triệu đồng/ tháng
Theo Cục thống kê tỉnh Ninh Thuận, khai thác muối những loại trong những tháng đầu năm 2019 tình hình thời tiết thuận tiện, tuy nhiên do hậu quả mưa lũ cuối năm 2018 gây sụt lún đồng muối, sản lượng tháng 1 chỉ đạt 14 % cùng kỳ vì phải tập trung chuyên sâu thay thế sửa chữa hạ tầng, sản lượng tháng 2 được nâng lên nhưng mới đạt 50 % cùng kỳ, dự kiến sản lượng tháng 3 tăng hơn 15 % . Bên cạnh đó lượng tiêu thụ chậm, muối tồn dư còn nhiều ( tồn dư đến đầu tháng 3 hơn 85 ngàn tấn ), giá tiêu thụ trung bình 1.000 đ / kg, vì thế sản lư ợng muối khai thác 3 tháng đầu năm ước chỉ đạt 66,7 ngàn tấn, giảm 12,7 % so cùng kỳ ( làm giảm 0,92 điểm % chỉ số chung ) . Thay đổi làm muối trên nền ruộng lót bạt cộng với vận dụng máy móc trong thu hoạch, sản xuất đã mang lại hiệu suất cao tích cực cho diêm dân Cà Ná nói riêng và tỉnh Ninh Thuận nói chung, giúp cho họ có đời sống tốt hơn ở mảnh đất khắc nghiệt đầy nắng và gió độc nhất miền Trung này .