Nuôi Tằm Không Nong - Trung Tâm Khuyến Nông

Chăn tằm, công việc truyền thống của nhà nông bao đời nay không thể thiếu những công cụ cái nong, cái né với câu ca cổ “một nong tằm bằng năm nong kén”. Nhưng với nhà nông hiện đại hôm nay, cái nong đã không còn là vật quan trọng trong chăn tằm bởi con tằm bây giờ đã được nuôi trên nền xi măng. Thăm những “nhà tằm” tại xã Đông Thanh, xã Mê Linh, thị trấn Nam Ban thuộc huyện Lâm Hà, cảnh những chồng nong bỏ không, thay vào đó là tằm bò tự do trên nền nhà mới thấy bước thay đổi quan trọng trong nghề tằm Lâm Đồng.

Theo thông tin nông dân cung cấp, anh Trần Văn Thọ, cán bộ Hội Nông dân xã Đông Thanh, Lâm Hà là người đầu tiên mang nghề nuôi tằm trên nền đất về truyền bá trên khu vực các xã kinh tế mới. Thăm nhà tằm của gia đình anh, nhìn khung cảnh bầy tằm tuổi 5 đang rào rào ăn lá dâu và nghe anh Thọ cho biết: “Nuôi tằm trên nền đất là kỹ thuật chúng tôi được Trung tâm nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng chuyển giao. Tôi là người trực tiếp đi học tại Trung tâm và sau đó về thực hiện tại gia đình và chỉ lại cho bà con. Nuôi tằm trên nền đất thực sự rất dễ, ai cũng có thể thực hiện được và kết quả rất cao”.

Điều đầu tiên với nuôi tằm trên nền đất, đó là bà con phải xây những nhà tằm riêng biệt, cách ly với nơi sinh hoạt của người. Nhà xây không cần quá kiên cố, chỉ đảm bảo nền xi măng hoặc đá hoa phẳng, có mái, cửa sổ thông thoáng, sạch sẽ. Nhà tằm xây tùy khả năng nuôi của nông hộ, một hộp kén cần 25m2 diện tích sàn. Tằm tuổi 4 nhận từ trại tằm về được nuôi 2-3 ngày trên nong cho quen, sau đó được nuôi trực tiếp trên nền đất. Lá dâu không phải nhặt, có thể rắc trực tiếp lá hoặc cả cành dâu lên nền nhà, tằm tự ăn lên. Không phải dọn phân tằm, không phải dọn vệ sinh nền nhà, sau khoảng 10-12 ngày tằm chuẩn bị “chín”, người nuôi căng lưới trên nền nhà, tằm tự bò lên lưới để vào né. Tằm lên né, nền nhà được dọn dẹp sạch sẽ, cho nghỉ khoảng 7-10 ngày rồi tiếp tục nuôi lứa tằm mới.

Kỹ thuật nuôi tằm trên nền đất đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rất cao. Gia đình anh Võ Huy Phương, thôn Tiền Lâm đã xây nhà tằm và nuôi tằm trên đất được gần 2 năm. Anh Phương cho biết: “Nuôi tằm nặng ở công chăm, ngày nào cũng bê nong lên, xuống để cho ăn, làm vệ sinh 3-4 lần/ngày. Giờ nuôi trên nền không phải thay phân, giảm tới 60% ngày công. Trước nhà tôi chỉ nuôi 1 hộp/lứa, nay nuôi 3 hộp/lứa mà vẫn nhàn hơn”. Không chỉ bớt công, chi phí đầu vào cũng giảm do chỉ xây nhà một lần, nuôi tằm được vài chục năm. Còn nuôi trên nong, sau 2-3 năm phải thay mới một lần.

Quan trọng nhất trong nuôi tằm trên nền đất, đó là việc tằm cho năng suất cao, ít bệnh tật và kén tằm loại 1 tăng dẫn đến thu nhập của người nuôi tăng. Theo kinh nghiệm từ anh Thọ, nuôi trên nền đất không phải thay phân, di chuyển tằm hàng ngày, tằm tránh được việc xây xát da, chỉ “ăn và lớn”, tằm ít chết và khỏe. Bởi vậy, tằm ra kén dày cùi, tơ dài, không đứt, 1 con kén cho tới 1100-1200m tơ, kén loại 1 tăng 7-8% so với nuôi trên nong. Tính trung bình với năng suất 40-45 kg kén/hộp tằm, thu nhập tăng thêm ít nhất 20% so với nuôi tằm trên nong, chưa kể công lao động giảm 60%. Chính vì  lợi ích nhìn thấy được của nuôi tằm trên nền đất mà phong trào nuôi tằm “kiểu mới” phát triển rộng khắp trong nông dân. Ông Trần Văn Kỷ, Chủ tịch UBN xã Đông Thanh cho biết: “Nuôi tằm trên nền đất hiện đã phát triển rộng tại địa phương với khoảng 60-70 hộ đã xây nhà nuôi. Và hiện nay cũng khá nhiều hộ đang lên kế hoạch xây nhà tằm thay cho việc nuôi trên nong như các cụ”. Kiểu nuôi tằm này cũng lan rộng ra nông dân các xã lân cận như Mê Linh, thị trấn Nam Ban, Gia Lâm…

Tuy nhiên, nuôi tằm trên nền đất phải đặc biệt chú trọng tới việc giữ vệ sinh, phòng chống sinh vật hại như ruồi, kiến, chuột. Nhà tằm trước khi nuôi phải được sát trùng đúng kỹ thuật, đảm bảo thông thoáng, không ẩm thấp và phải khử trùng xung quanh nhà tằm, không cho sinh vật hại xâm nhập. Nuôi tằm trên đất cũng giúp người nuôi nâng cao ý thức vệ sinh, giữ gìn môi trường cho người và cho cả con tằm.

Thay thế dần kiểu nuôi tằm cổ truyền trên nong, nuôi tằm trên nền đất là bước tiến quan trọng, giúp nghề tằm tang Lâm Đồng tiến thêm một bước mới trên con đường nâng cao năng suất và chất lượng kén tằm.

Diệp Quỳnh – Báo Lâm Đồng