Sáng Tạo Truyền Thống Qua Biểu Tượng Mẫu Liễu Trong Văn Hóa Việt ...

Sáng tạo truyền thống qua biểu tượng Mẫu Liễu trong văn hóa Việt Nam - Phần 1 (Invented Tradition of Mau Lieu Mother Goddess in Vietnamese Culture)Hai Dinhvisibility

…

description

8 pages

link

1 file

Từ khóa: Sáng tạo truyền thống (invented tradition), Mẫu Liễu, đồng cốt, gọi hồn, áp vong, đại tự sự (grand narative), thị trường tôn giáo (religious commodification) Mở đầu Liễu Hạnh Công Chúa (柳杏公主) hay Thánh Mẫu Liễu Hạnh/Mẫu Liễu (母柳) là một đối tượng nghiên cứu nhận được nhiều sự quan tâm trong thời gian gần đây với nhiều công trình chuyên khảo và bài nghiên cứu khoa học của các học giả uy tín ở Việt Nam cũng như thế giới. Điều này có căn nguyên từ sự bùng nổ thực hành tôn giáo và tín ngưỡng sau giai đoạn 'mở cửa' và nhu cầu 'tâm linh' tăng cao đột biến sau gần nửa thế kỷ bị cấm đoán ở Việt Nam. Có thể nói, sự bùng nổ thực hành tín ngưỡng thờ mẫu hiện nay không chỉ khiến cho biểu tượng Mẫu Liễu được thiêng hóa cao độ trong con mắt của các tín đồ mà còn gián tiếp tạo nên một cơn sốt gọi hồn, áp vong để 'gặp gỡ' linh hồn người chết. Ngày 1/12/2016, UNESCO đã công nhận Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Một số cá nhân và nhóm xã hội đang mong muốn nhà nước công nhận loại hình tín ngưỡng này như một tôn giáo truyền thống của người Việt có tên gọi Đạo Mẫu. Mặc dù có rất nhiều nghiên cứu đã được xuất bản nhưng có rất ít tác giả đi sâu tìm hiểu các đặc tính biểu tượng của Mẫu Liễu qua nguồn gốc và bối cảnh ra đời của nhân vật này. Dường như các công trình nghiên cứu đương đại lại có nhiều đóng góp hơn trong việc tập hợp những mảnh vụn truyền thuyết của tín ngưỡng thờ mẫu thành một đại tự sự. 2 Trong một nghiên cứu gần đây, các tác giả Chu Xuân Giao và Phan Lan Hương (CXG-PLH) khi đề cập đến các nghiên cứu về Mẫu Liễu thời hiện đại đã có những nhận định khiến giới học thuật hết sức bất ngờ khi cho rằng chính những nghiên cứu đó "đã tham gia, hoặc cố ý hoặc không, vào việc củng cố đại tự sự về Mẫu Liễu đã được tạo dựng từ trước thời cận hiện đại, bởi vậy, bản thân các nghiên cứu học thuật đã tựa như trở thành một nhánh của đại tự sự về Mẫu Liễu, mà nhánh này lại đang có uy lực không nhỏ trong việc góp phần định ra nếp nghĩ đương đại của tín đồ "Đạo Mẫu" (CXG-PLH 2008). 3 Có thể nói, đại tự sự này chính là một trong những tiền đề để biểu tượng Mẫu Liễu tái định hình lại một tín ngưỡng quan trọng của người Việt có tên gọi Tín ngưỡng thờ mẫu và trở thành một hiện tượng tôn giáo có tên gọi Đạo Mẫu.

See full PDFdownloadDownload PDF