Thang Độ Cứng Mohs Là Gì? 10 Mức Độ Cứng Đá Quý Nên Biết

Nếu bạn là người đam mê với đá quý chắc hẳn từng biết đến thông số độ cứng mohs của đá. Vậy thang độ cứng mohs của đá là gì? Bài viết hôm nay Ngọc Thạch Thảo sẽ giải đáp chi tiết và dễ hiểu những về Mohs. Cùng theo dõi nhé ?

Nội Dung Bài Viết

Toggle

• Độ Cứng Là Gì?
• Lịch Sử Đá Quý Và Độ Cứng Khoáng Sản
• Friedrich Mohs Là Ai?
• Thang Độ Cứng Mohs Là Gì?
  • Hạn chế của thang độ cứng Mohs với đá quý
  • Cách Để Xác Định Độ Cứng Chi Tiết Đá Quý
• Độ Cứng Đá Quý: Danh Sách Đá Quý Bền Và Các Ví Dụ Về Thang Đo Mohs
• Cách Ứng Dụng Độ Cứng Đá Quý Vào Cuộc Sống
  • Vậy thì trang sức đá quý nào đeo có độ bền tốt nhất?
  • Tại sao chúng ta phải bảo vệ tránh để bị trầy xước?
• Đá Quý Cứng Có Đắt Hơn Không?
• Các Yếu Tố Khác Khi Lựa Chọn Đá Quý
  • Độ cứng định hướng
  • Độ giòn
  • Độ dẻo dai
  • Độ hiếm
• Cách Bảo Quản Trang Sức Đá Quý

Độ Cứng Là Gì?

Nếu bạn đang đeo đá quý, tìm mua chúng hoặc thiết kế đồ trang sức bằng đá quý, độ cứng là điều bạn nên quan tâm. Tại sao? Bởi vì đá quý cũng là những khoản đầu tư cần được bảo vệ khỏi bị tổn hại – đặc biệt là trầy xước.

Độ cứng là thuộc tính căn bản của các loại vật liệu, phản ánh tính bền vững khi bị tác động lực lên bề mặt của chúng. Trong nghiên cứu đá ngọc, độ cứng thường là thông số ban đầu để xác định tên đá ngọc ngoài thực tế.

Độ cứng là khả năng chống lại các tác động cơ học bên ngoài của viên đá.

Các loại đá quý khác nhau có giá trị độ cứng khác nhau, phụ thuộc vào thành phần, cấu trúc tinh thể và tính chất các liên kết hóa học… của chúng.

Các tinh thể với liên kết ion thường có độ cứng thấp và trung bình, trong khi với liên kết đồng hóa trị thường có độ cứng cao (kim cương:10).

Xem thêm: ? Đá Bixbite Là Gì? Cực Phẩm Beryl Đỏ Hiếm Có Khó Tìm 2020

Lịch Sử Đá Quý Và Độ Cứng Khoáng Sản

Trong hơn 2.000 năm, đã có sự hiểu biết chung về độ cứng tương đối của vật liệu này so với vật liệu khác. Pliny the Elder đã viết về việc phân loại khoáng chất theo các tính chất vật lý khác nhau của chúng trong văn bản ‘Lịch sử tự nhiên’ vào khoảng năm 77 sau Công nguyên Ba trăm năm trước Pliny, Theophrastus, một học trò của Aristotle và là chuyên gia về thực vật học, đã viết ‘Peri Lithon’ hoặc ‘Giới thiệu về Rocks’, một cuốn sách quan trọng về đá quý và khoáng sản.

Trong văn bản này, Theophrastus đã xem xét rất thực tế các loại đá và khoáng chất mà ông gặp phải.

Trong nhiều thế kỷ trước, khoáng chất vẫn được xem với các đặc tính thần thoại và ma thuật mà các xã hội khác nhau gán cho chúng.

Theophrastus lưu ý các thuộc tính vật lý và độ cứng tương đối của khoáng chất mà ngày nay chúng ta vẫn xem xét.

Những ghi chú của ông về trọng lượng, độ bóng , kết cấu, độ cứng và độ trong suốt của khoảng năm mươi vật liệu khác nhau có tính chuyên môn cao đến mức Friedrich Mohs đã sử dụng chúng như một tài liệu tham khảo quan trọng 2.000 năm sau cho Thang độ cứng Mohs.

Friedrich Mohs Là Ai?

Friedrich Mohs là một nhà địa chất học và khoáng vật học người Áo có kinh nghiệm chuyên môn trải dài từ ngành khai thác mỏ đến làm việc cho các khách hàng tư nhân và giảng dạy.

Khi Mohs trở lại làm giáo sư đại học, ông đã tiến hành nghiên cứu nhận dạng khoáng chất dựa trên các chi tiết vật lý của vật liệu mà ông đã kiểm tra.

Thang đo độ cứng tương đối của ông là thước đo quan trọng và được sử dụng rộng rãi cho đá quý ngày nay.

Thang Độ Cứng Mohs Là Gì?

Có 2 cách phân loại độ cứng của đá ngọc: độ cứng tương đối (Thang Mohs hay relative hardness) và độ cứng tuyệt đối (Tính bằng kg/mm2 hay absolute hardess).

Nhà khoáng vật người Áo tên là Friedrich Mohs (1773-1839) đã đề xuất bảng xác định tương đối của khoáng vật và đá, xếp từ 1-10 vào năm 1812

Thang độ cứng Mohs đặc trưng cho tính chất chống lại vết trầy xước trên những khoáng vật khác nhau dựa trên tính chất: khoáng vật có độ cứng lớn hơn sẽ làm trầy khoáng vật có độ cứng nhỏ hơn.

Mohs dựa trên mười loại khoáng vật đã có sẵn, ngoại trừ kim cương. Độ cứng của vật liệu được đo bằng cách tìm hai loại vật liệu mà nó có thể làm trầy được và bị làm trầy.

Ví dụ: nếu một vật liệu nào đó bị apatit (có độ cứng là 5) làm trầy xước nhưng không bị làm trầy bởi đá fluorit (có độ cứng là 4), thì độ cứng trong thang Mohs sẽ là 4,5.

Thang đo độ cứng Mohs là một thang độ cứng tương đối.

Nếu như corundum (độ cứng là 9) chỉ có độ cứng gấp đôi topaz (độ cứng là 8) thì kim cương (độ cứng là 10) lại có độ cứng gấp 4 lần corundum.

Vì vậy thang đo độ cứng này chỉ mang tính tương đối, còn nhiều tính hạn chế trong thực tiễn bởi khoáng vật là từ tự nhiên vì vậy độ cứng bề mặt là không đồng đều.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý trong một số trường hợp độ cứng của đá không ổn định như đá kyanite chẳng hạn, nếu vạch đá theo chiều xuôi thì đo được độ cứng Mohs là 4, còn theo chiều ngang (tiết diện) thì kyanite cứng hơn ngang với đá orthoclaz là 6.

Tương tự Tourmaline cũng có 2 độ cứng như đá kyanite.

Hiện nay, người ta có thể xác định độ cứng tuyệt đối của viên ngọc đã gia công trong phòng thí nghiệm bằng máy đo vi độ cứng hiện đại.

BỘ SƯU TẬP ĐỘ CỨNG MOHS CỦA 185 LOẠI ĐÁ QUÝ

TẢI VỀ

Hạn chế của thang độ cứng Mohs với đá quý

Độ cứng của đá quý được nhận thấy ở sự gạch xước, nứt nẻ và mài mòn của nó. Độ cứng này phụ thuộc vào cường độ của lực liên két giữa các nguyên tử trong loại đá đó. Lực liên kết càng mạnh thì viên đá đó càng cứng.

Thang độ Mohs được ứng dụng nhiều nhưng vẫn tồn tại một số mặt hạn chế : nó không tuyến tính. Ví dụ như khoảng độ cứng giữa hai cặp khoáng vật gần nhau thì không đều nhau.

Bên cạnh đó khi kiểm tra độ cứng có khả năng phá hủy mẫu, nên người ta tránh sử dụng nó trong kiểm định đá quý đã chế tác.

Nếu trong trường hợp kiểm tra được thì nên thực hiện trên những vị trí khó thấy như là đế. Đặc biệt khi kiểm tra độ cứng không nên thực hiện trên những đá quý trong suốt đã mài giác

Cách Để Xác Định Độ Cứng Chi Tiết Đá Quý

Để xác định độ cứng tương đối cần phải có các mẫu chuẩn độ cứng dưới dạng:

• Các bút thử độ cứng (1-10).
• Các tấm chuẩn độ cứng (1-10).

Vật liệu dùng để làm mẫu chuẩn độ cứng có thể là các khoáng vật tự nhiên hoặc các vật liệu tổng hợp có độ cứng xác định.

Một số cơ sở ngọc học trên thế giới có sản xuất các bộ mẫu chuẩn độ cứng. Ngoài ra nên có một kính lúp hoặc một kính hiển vi soi nổi để quan sát vết vạch để lại được dễ dàng hơn.

Để có kết quả tin cậy khi xác định độ cứng tương đối của viên đá, ta phải thử bằng hai cách sau:

• Vạch nhẹ đỉnh nhọn hoặc cạnh sắc của viên đá lên bề mặt của tấm độ cứng chuẩn nhất.
• Vạch nhẹ thiết bị thử độ cứng tương đối lên bề mặt viên đá cần thử.

Quá trình thử thường bắt đầu từ mẫu chuẩn có độ cứng trung bình trong thang độ cứng và thử xem viên đá có bị vạch bởi mẫu chuẩn hay không.

Tùy thuộc vào kết quả của lần thử này ta sẽ chọn mẫu chuẩn có độ cứng cao hơn hoặc thấp hơn để thử tiếp cho đến khi xác định được độ cứng của viên đá.

Khi mẫu chuẩn để lại vết vạch vừa đủ để quan sát được thì độ cứng viên đá gần bằng hoặc xấp xỉ độ cứng mẫu chuẩn.

Quá trình vạch cần quan sát liên tục dưới kính lúp hoặc kính hiển vi. Để xác định chính xác độ cứng tương đối cần phải thử 2-3 lần ở những vị trí khác nhau.

Khi dùng bút thử độ cứng cần làm sao cho vết vạch để lại trên viên đá là nhỏ nhất (tránh làm sây sát mẫu). Nói chung chỉ nên thử độ cứng đối với mẫu đá quý thô và khi các phương pháp giám định khác không cho kết quả chắc chắn.

Để xác định độ cứng gần đúng, đặc biệt là ở ngoài thực địa, ta có thể sử dụng một số vật dụng thay thế khác như: miếng thủy tinh (độ cứng 6-7), mũi dao (hoặc mũi kim) bằng thép (độ cứng 4-6), mũi kim đồng (độ cứng 3-4) hoặc móng tay (2-3).

Xem thêm :? Đá Kunzite Là Gì? 5 Công Dụng Đá Kunzite

Độ Cứng Đá Quý: Danh Sách Đá Quý Bền Và Các Ví Dụ Về Thang Đo Mohs

Giá trị độ cứng Mohs thấp (thấp hơn 7) làm tăng nguy cơ hư hỏng dẫn đến mất giá trị và cần phải sửa chữa tốn kém.

Hơn thế nữa, là một người yêu thích đá quý, bạn muốn bảo vệ sự sang trọng của chúng và giữ cho chúng trông rực rỡ.

Độ cứng là một phần của bộ ba thần thánh được những người buôn bán sử dụng để đánh giá độ bền của đá; hai phẩm chất còn lại là sự dẻo dai và ổn định.

BỘ SƯU TẬP ĐỘ CỨNG MOHS CỦA CÁC LOẠI ĐÁ QUÝ > 7

TẢI VỀ

Cách Ứng Dụng Độ Cứng Đá Quý Vào Cuộc Sống

Xem xét cách thức mà đá quý của bạn có thể tương tác với môi trường, không chỉ khi bạn đeo chúng mà còn cả khi bạn cất giữ chúng.

Lấy ví dụ cụ thể như chiếc đồng hồ trang sức đá quý chẳng hạn

Nếu như bề mặt đồng hồ là thủy tinh thông thường thì chỉ cần vài tháng là sẽ bị trầy xước cho dù bạn có hiếm khi đeo đi chẳng nữa.

Còn nếu nó được phủ tinh thể sapphire lên bề mặt thì lại khác: KHÔNG MỘT VẾT XƯỚC TRÊN ĐÓ!

Đây là bằng chứng về độ cứng của sapphire và là minh chứng cho vị trí của nó ở vị trí số 9 trong thang độ cứng Mohs.

Vậy thì trang sức đá quý nào đeo có độ bền tốt nhất?

Độ cứng của đá quý là một trong những yếu tố chính khi xác định toàn diện độ bền trang sức.

Ví dụ, các loại đá quý như opal (Mohs 5,5 – 6,5), đá mặt trăng (Mohs 6 – 6,5) và ngọc trai (2,5 – 4,5), được coi là có độ mòn kém và do đó, nên được đeo trong hoa tai và mặt dây chuyền.

Nếu bạn đeo trang sức từ đá quý có độ cứng thấp <7 hãy nhớ đặt nó ở nơi thấp, bảo vệ bằng nhiều kim loại, chẳng hạn như vàng, dễ đánh bóng và thay thế.

Loại trang sức độ cứng thấp chỉ nên được đeo thỉnh thoảng để giảm thiểu nguy cơ trầy xước.

Hồng ngọc(Ruby) và ngọc bích(Sapphire) (Mohs 9) và kim cương (Mohs 10) được coi là có khả năng đeo tuyệt vời và do đó, bạn có thể thoải mái đeo nó bất cứ khi nào bất cứ ở đâu

Tại sao chúng ta phải bảo vệ tránh để bị trầy xước?

Câu trả lời rất đơn giản, bạn mua viên đá là do sự thu hút từ ánh sáng phản chiếu từ viên đá tới mắt bạn cho nên

Bất kỳ tác động nào đối với những bề mặt đó dưới dạng vết xước sẽ làm giảm chất lượng của ánh sáng và do đó, ảnh hưởng đến nhận thức về vẻ đẹp, cuối cùng làm mất giá trị của đá quý.

Do đó, bạn sẽ phải chi tiền để tân trang hoặc sửa chữa đá quý của mình, điều này có thể khiến nó dễ bị các vấn đề khác;

Vì vậy, cách tốt nhất là tránh loại thiệt hại này bằng cách có nhận thức về độ cứng của đá quý và tuân thủ các quy tắc tốt khi đeo và chăm sóc đồ trang sức bằng đá quý.

Đá Quý Cứng Có Đắt Hơn Không?

Khi xem xét giá trị của một viên đá quý, độ bền (vẻ đẹp bền bỉ và rạng rỡ) là yếu tố quan trọng hàng đầu, tuy nhiên độ hiếm và trend thời trang cũng là những yếu tố quan trọng để xác định.

Lấy ví dụ như kim cương, nó là loại đá quý cứng nhất và là một trong những loại đá đắt nhất, nhưng nó có đặc tính dẻo dai (nó có độ phân cắt dễ dàng và hoàn hảo, khiến nó trở nên giòn trong những trường hợp thích hợp) làm ảnh hưởng đến độ bền của nó.

Trong khi kim cương là loại đá quý cứng nhất, độ bền toàn diện của nó được coi là kém hơn so với các loại đá quý tương đối mềm hơn, chẳng hạn như ngọc bích và hồng ngọc, có thể có giá cao hơn do độ dai của chúng.

Vì vậy, chỉ riêng độ cứng, không thể được sử dụng như một định giá đắt hay rẻ.

Hãy lấy ví dụ, tanzanite (Mohs 6,5 – 7) và topaz (Mohs 8). Mặc dù topaz cứng hơn đáng kể so với tanzanite, nhưng nó thường rẻ hơn nhiều, ngoại trừ topaz hoàng gia, và điều này làm nổi bật sự vô ích của việc chỉ sử dụng độ cứng của đá quý làm giá cả.

Nếu vẫn chưa thuyết phục được bạn hãy tìm google Ngọc Trai La Peregrina Pearl (Mohs 2,5 – 4,5) trị giá 11,8 triệu đô la!

Xem thêm: [Bật Mí?] Kim Cương 5 Đặc Tính Mà Bạn Chưa Biết?

Các Yếu Tố Khác Khi Lựa Chọn Đá Quý

Ngoài độ cứng thì khi chúng ta lựa chọn một trang sức đá quý có thể tham khảo các yếu tố quan trọng sau đây:

Độ cứng định hướng

Một số vật liệu đá quý sẽ có giá trị độ cứng giống nhau hoặc tương tự nhau theo mọi hướng, nhưng một số khác có giá trị độ cứng khác nhau, thay đổi theo hướng – do đó có thuật ngữ ‘độ cứng định hướng’.

Cách một tinh thể phát triển được xác định bởi các liên kết nguyên tử của các nguyên tố tạo nên nó và các liên kết này có thể mạnh hơn theo các hướng phát triển tinh thể cụ thể so với các liên kết khác.

Một ví dụ cụ thể về điều này là kyanite có độ cứng định hướng cao nhất so với bất kỳ loại đá quý thông thường nào, 4,5 ở một hướng và 7 ở một hướng khác.

Độ giòn

Một loại đá quý như zircon có phép đo Độ cứng Mohs là 7,5, nhưng zircon được biết là có các cạnh bị cạo nếu không được xử lý cẩn thận.

Những ai kinh doanh đá quý biết rằng không được cất các viên zircon đã mài giác trong một gói cạnh nhau vì các cạnh sắc của các viên đá quý sẽ làm hỏng và làm xỉn màu lẫn nhau trong quá trình vận chuyển.

Độ dẻo dai

Về mặt đá quý được định nghĩa là khả năng chống gãy (vỡ ngẫu nhiên) hoặc phân tách (vỡ định hướng) trong vật liệu đá quý.

Độ dẻo dai được thể hiện rõ nhất qua jadeite , một loại vật liệu cứng đến mức vũ khí lịch sử có thể được chế tạo từ nó với khả năng chống sứt mẻ hoặc gãy cao.

Tuy nhiên, Jadeite đo từ 6,5 đến 7 trên Thang độ cứng của Moh. Mặc dù ngọc bích không quá cứng nhưng nó đặc biệt cứng. Tại sao lại thế này? Chà, ngọc bích là loại ngọc đa tinh thể – có nghĩa là nó được tạo thành từ rất nhiều tinh thể cực nhỏ được định hướng ngẫu nhiên, vì vậy mặc dù các tinh thể riêng lẻ có thể không cứng đến thế, nhưng khi kết hợp với nhau, chúng lại có khả năng đàn hồi đáng kinh ngạc, do đó có độ dẻo dai.

Độ hiếm

Nếu nó hiếm (khó hoặc đắt tiền để có được), thì đặc tính thứ tư của vật liệu đá quý, ‘sự mong muốn’, sẽ phụ thuộc vào độ bền của vật liệu đá quý.

Cánh của một loài bướm kỳ lạ hoặc elytra (vỏ cánh cứng bảo vệ) của một con bọ cánh cứng có thể rất đẹp khi nhìn vào, nhưng chúng hầu như không đủ bền để tồn tại lâu như một chiếc khuyên tai, chứ đừng nói đến bất kỳ đồ trang sức nào khác.

Cách Bảo Quản Trang Sức Đá Quý

Như chúng ta đã thấy, những viên đá quý cứng hơn, được đeo cùng với những viên đá mềm hơn, có thể gây ra trầy xước và các hư hỏng khác.

Cần lưu ý cách thức và nơi bạn cất giữ các loại đá quý của mình; ví dụ, những viên đá quý được cất cùng nhau trong hộp hoặc túi có thể bị lộn xộn và làm xước nhau. Cho dù bạn đang sử dụng hộp đựng đá quý chuyên dụng hay hộp nhựa đơn giản.

Ngọc Thạch Thảo khuyên bạn nên sử dụng túi hoặc lọ trang sức cá nhân có chèn xốp để ổn định đá và bảo vệ đá khỏi va chạm với những trang sức khác.

Nếu bạn là người thực sự yêu thích và đam mê sưu tập đá quý hãy chú ý đến vấn đề độ cứng trong thang đo độ cứng Mohs của các loại đá quý. Bởi vì đó cũng là cách để bạn bảo vệ vẻ đẹp của những viên đá quý giá này đấy?

Bình chọn bài viết

Trung bình phiếu 4.9 / 5. Tổng phiếu: 555

Post Views: 3.450 Chia sẻ bài viết ngay