TRỒNG LAN TỪ HẠT | Vườn Lan Bình Dương

Nhiều người hỏi tại sao tôi không trồng lan từ hạt hay ghép giống hoa lan?

Xin vội thưa, tôi không còn có nhiều thời gian để thấy kết quả của mình mong đợi. Hay nói rõ là việc này chia ra nhiều giai đoạn mà giai đoạn nào cũng đòi hỏi một thời gian, nhanh cũng 5-7 tháng, lâu thì 5-7 năm, ngoài ra còn cần những dụng cụ, phương tiện khá phức tạp để bảo đảm sự thành công.

Các giai đoạn gồm có:

• Chọn lựa cây giống, nếu là giống nguyên thuỷ cần chọn những cây hoa đẹp và khoẻ mạnh. Nhưng nếu là cây đã lai giống cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng nguồn gốc của cây cha và cây mẹ, nếu không sẽ tốn phí công của vô ích, bởi vì không phải nếu lai giống giữa cây có hoa vàng và cây hoa đỏ sẽ cho ta cây hoa mầu cam. • Việc thụ phấn chỉ tốn chừng vài phút, nhưng muốn thu hạt từ trái lan có kết quả mỹ mãn phải tốn một thời gian từ 3-10 tháng như sau:

Aerides	150 – 180 ngày	Ascocentrum	110 – 180 ngày
Brassovola	120 – 150	Bulbophyllum	140 – 180
Cattleya 1 lá	130 – 180	Cattleya 2 lá	200 – 250
Cirrhopetalum	140 – 180	Cymbidium	270 – 350
Dendrobium nobile	150 – 180	Phalaenopsis	120 – 140
Australian species	60 – 150	Disa	35 – 45
Encyclia	210 – 250	Epidendrum	100 – 120
Laelia	120 – 180	Masdevallia	80 – 90
Maxillaria	120 – 140	Miltonia	130 – 150
Odontoglossum	210 – 270	Oncidium	70 – 240
Paphiopedilum	180 – 440	Phaius	120 – 150
Phalaenopsis	200 – 220	Pleione	150 – 180
Sarcochilus	300 – 360	Sophronitis	75 – 100
Vanda	150 – 195	Vandopsis	160 – 180

• Một trái lan trung bình có 1500 tới 3 triệu hạt, nhưng chỉ có một số ít nẩy mầm nếu không đuợc khử trùng và gieo hạt đúng với các tiêu chuẩn khoa học bởi vì hạt lan không có bộ phận nuôi dưỡng sơ khởi như các hạt đậu, hạt cam v.v… Ngoài ra hạt lan cần phải có thứ nấm đặc biệt hỗ trợ cho việc nẩy mầm (mycorrhizal fungus). Việc này cần phài làm trong một phòng thí nghiệm đã khử trùng và có một nhiệt độ thích hơp vói cây lan mới nở. Khi gieo hạt trong chai cần có một dung dich đặc biệt để cho hạt nẩy mầm và nuôi cây lan. Thời gian hạt lan nẩy mầm khoảng chừng vài tháng đến vài năm.

Tuy vậy có nhiều giống lan nhờ ong buớm thụ phấn và gặp đuợc môi trường thiên nhiên thích hợp cũng mọc cây con và sinh sôi nẩy nở. Trường hợp này đã thấy rất nhiều ở Việt Nam. Trên đất Hoa Kỳ tại vườn lan của anh Ngô quý Tạo đã có vô số những cây đoản kiếm Bích Ngọc (Cymbidium dayanum) nở trên mặt chậu của các cây lan khác.

Ảnh: everything-orchids.com

Ảnh: http://www.phalaenopsis.net

• Khi hạt đã nẩy mầm rồi phải mất 1-2 năm nữa để cây trong chai (flask), sau đó đem ra trồng chung vào trong một chậu (community pot), cuối cùng mới trồng riêng từng cây một và 2-3 năm sau mới có hoa. Nói tóm lai chúng ta có thể mất 5-6 năm, mới thấy bông hoa ra sao. Trường hợp của cây Phalaenopsis cấy mô đã được các vườn lan và có đầy đủ phương tiện tối tân nhất cũng phải mất khoảng 27 tháng mới có hoa.

Ảnh: butterflies.heuristron.net

Ảnh: http://www.orchideenvermehrung.at

Nói tóm lại phương pháp gieo hạt, nuôi lan trong ống nghiệm, chăm sóc cây non rất nhiêu khê và đòi hỏi quá nhiều công sức, hơn nữa thời gian lại quá dài, không biết tôi có còn được 3 năm, 27 tháng nữa hay không, nên dành thì giờ còn lại vui chơi đây đó cùng các bạn.

Xin cám ơn anh Lê kim Giang đã cho tôi những trái lan quý báu kể trên. Nhưng phải nhờ đến anh Bùi Mạnh Hà mới tìm được Rick Well, một trong những sáng lập viên của hội Newport Harbor Orchid, người có hứng thú và sẵn sàng làm việc này.

Cuối đời, tôi hy vọng rằng vẫn còn được diễm phúc chính mắt nhìn thấy những bông lan đẹp đẽ của quê hương yêu dấu sau đây sinh sôi và nở hoa trên đất Hoa Kỳ: