Từ điển Tiếng Việt "bão" - Là Gì?

(tk. xoáy thuận nhiệt đới), vùng khí xoáy mạnh phát sinh ở các vĩ độ nhiệt đới (khoảng 5 - 20o vĩ) của hai bán cầu trên Thái Bình Dương (trừ phần đông - nam), còn trên Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương thì chỉ có ở Bắc Bán Cầu. B kèm theo một hệ thống mây dông dày đặc gây mưa rất lớn. Cơ chế hình thành B rất phức tạp, cho đến nay vẫn chưa giải thích được đầy đủ. Người ta cho rằng, trạng thái bất ổn định của không khí trong một lớp rất dày tới 10 km trên mặt đại dương, do sự tương phản về nhiệt độ dưới thấp và trên cao là điều kiện cơ bản để hạ mạnh áp thấp. Ngoài ra, nguồn hơi ẩm phong phú của khí ẩm trên mặt biển bốc lên cao mà sự ngưng tụ đã giải phóng một năng lượng nhiệt khổng lồ của tiềm nhiệt bốc hơi cũng đóng góp thêm về phần động lực. B thường được phân loại theo kích thước, theo độ sụt giảm của khí áp ở trung tâm B, theo những đặc điểm của đường đi, của hệ quả thời tiết, vv. Một cơn B trung bình là một vùng áp thấp đóng kín, đường kính khoảng 200 - 300 km. Từ ngoại vi, gió thổi xoáy ngược chiều kim đồng hồ (ở Bắc Bán Cầu) vào tâm B với tốc độ 80 - 120 km/h, có khi trên 200 km/h. Ở trung tâm vùng "mắt bão", trời quang, mây tạnh. B thường di chuyển từ đông sang tây, tốc độ 10 - 20 km/h. Hệ quả thời tiết của B là gió mạnh, thay đổi hướng và mưa rất lớn.

Ở Việt Nam, thường có B từ khoảng tháng 5 đến tháng 12, phát sinh từ vùng Thái Bình Dương ở khoảng 5 - 20o vĩ Bắc hoặc trong khu vực Biển Đông, rồi di chuyển theo hướng tây hoặc tây - bắc và đổ bộ vào bờ biển nước ta. Do sự xê dịch theo mùa của đường bão di chuyển, mùa B có xu hướng chậm dần từ bắc vào nam. Ở Bắc Bộ và Thanh Hoá, mùa B bắt đầu từ tháng 6 đến hết tháng 10, tháng 8 - 9 là những tháng có nhiều B nhất. Ở Trung Trung Bộ, khoảng 15 - 19o vĩ Bắc, mùa B bắt đầu từ tháng 7 và kết thúc vào tháng 10, tháng có nhiều khả năng có B nhất là tháng 9. Vùng bờ biển Nam Trung Bộ, mùa B nằm trong hai tháng 10 - 11, khả năng có B ở khu vực này ít hơn ở các khu vực trên. Nam Bộ gần như không có B (khoảng 20 năm mới thấy một lần vào tháng 11 - 12). B gây tác hại lớn làm đổ nhà cửa, gây lụt úng, phá hoại mùa màng, gây sóng to làm đắm thuyền bè, gây nước dâng cuốn trôi nhà cửa, cây cối. Nhưng B cũng đem lại nguồn nước bổ sung cho nông nghiệp, nhất là trong những năm khô hạn. Trong 50 năm qua (1945 - 95), có gần 500 trận B ảnh hưởng đến Việt Nam.

"Là một xoáy thuận nhiệt đới có sức gió mạnh nhất từ cấp 8 trở lên và có thể có gió giật. Bão từ cấp 10 đến cấp 11 được gọi là bão mạnh; từ cấp 12 trở lên được gọi là bão rất mạnh."

Nguồn: 29/2009/TT-BXD

• noun
  • Storm, hurricane, cyclone
    • cơn bão đã tan: The storm abated
    • pháo bắn hàng loạt, trút bão lửa vào đầu thù: round after round, the artillery poured down a storm of fire on the enemy
  • Colic
    • gieo gió gặt bão: who sows the wind reaps the whirlwind
    • góp gió thành bão: many a pickle makes a mickle