Viêm Da Tiếp Xúc Là Gì? Nguyên Nhân & Điều Trị • Hello Bacsi

Viêm da tiếp xúc là tình trạng phát ban ngứa do tiếp xúc trực tiếp với một chất hoặc phản ứng dị ứng với chất đó. Tình trạng phát ban do viem da tiếp xúc thường không lây nhưng có thể gây ra cảm giác rất khó chịu. 

Các triệu chứng của bệnh viêm da tiếp xúc thường bao gồm cảm giác ngứa và đôi khi đau rát. Những thay đổi trên da bao gồm ban đỏ, đóng vảy, sưng, đôi khi phồng rộp và loét ở ngay vị trí tiếp xúc. Việc chẩn đoán dựa vào bệnh sử tiếp xúc, khám lâm sàng, thử nghiệm lẩy da… Trong bài viết này, Hello Bacsi mời bạn cùng đi tìm câu trả lời “viêm da tiếp xúc có lây không, điều trị như thế nào?” để có thể chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Bệnh viêm da tiếp xúc là gì? Viêm da tiếp xúc có lây không?

Câu trả lời là KHÔNG. Viêm da tiếp xúc là tình trạng phát ban ngứa do tiếp xúc trực tiếp với chất gây kích ứng hoặc gây phản ứng dị ứng với nó. Phát ban không lây nhiễm nhưng có thể rất khó chịu. Bệnh xảy ra do da tiếp xúc với chất gây kích ứng, thường gặp nhất là hóa mỹ phẩm hoặc các loại cây độc. Bệnh không lây truyền và nguyên nhân gây kích ứng sẽ khác với từng người.

Vì sao dễ mắc bệnh viêm da tiếp xúc

Các nguyên nhân bao gồm các chất tiếp xúc trực tiếp với da gây kích ứng hoặc gây ra dị ứng:

Viêm da tiếp xúc kích ứng

Theo ước tính tình trạng này chiếm 80% tổng số các bệnh viêm da tiếp xúc, không liên quan đến phản ứng dị ứng của hệ thống miễn dịch. Viêm da tiếp xúc kích ứng xảy ra khi các tế bào da bị tổn thương do tiếp xúc với các chất gây kích ứng

• Dung môi, chất tẩy rửa, xà phòng, thuốc tẩy hoặc đồ trang sức có chứa niken (dị ứng niken)
• Sản phẩm trang điểm, thuốc nhuộm tóc,
• Khóa thắt lưng hoặc quần áo có chốt hoặc khóa kéo bằng kim loại cũng có thể gây ra phản ứng
• Rửa tay quá nhiều với nước nóng và xà phòng và mặc đồ len bị xước hay quá thô ráp.

Viêm da tiếp xúc dị ứng

Viêm da tiếp xúc dị ứng là gì? Đây là một phản ứng dị ứng chậm xuất hiện dưới dạng phát ban 1-2 ngày sau khi da tiếp xúc với chất gây dị ứng.

• Cây thường xuân độc, cây sơn độc, sơn móng tay và gỗ sồi độc, vỏ của cây chò, cây đủng đỉnh: Sau khi tiếp xúc, cơ thể tạo ra phản ứng viêm mạnh mẽ với các loại dầu trong cây, dẫn đến phát ban ngứa trong vòng 1- 2 ngày.
• Nước hoa, niken và chất bảo quản thimerosal, được tìm thấy trong một số loại thuốc kháng sinh dùng tại chỗ , cũng là những nguyên nhân phổ biến gây ra viêm da tiếp xúc dị ứng. 

Triệu chứng viêm da dị ứng tiếp xúc

Các triệu chứng viêm da tiếp xúc bao gồm khô, đỏ hoặc rộp da; ngứa và hơi khó chịu.

• Tình trạng ngứa và rát da diễn ra dữ dội từ 24 – 36 giờ sau khi tiếp xúc, sau đó là các nốt phồng rộp chảy nước xuất hiện rồi đến triệu chứng da đóng vảy và sưng.
• Chất dịch lỏng trong nốt phồng rộp không lây nhiễm cho người khác.

Bạn nên tránh gãi vì có thể dẫn đến nhiễm trùng thứ phát. Bên cạnh đó, nếu chẳng may hít vào hoặc nuốt phải chất kích ứng có thể gây thở khò khè hoặc buồn nôn. Bạn có thể gặp các triệu chứng khác được đề cập. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy đi khám và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Trong hầu hết các trường hợp, chàm tiếp xúc hay bệnh viêm da tiếp xúc dị ứng sẽ không gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sẽ hết sau một thời gian. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ bệnh diễn tiến xấu đi. Hãy đi khám nếu:

• Tình trạng phát ban khó chịu đến mức khiến bạn mất ngủ hoặc xao lãng hoạt động hàng ngày
• Phát ban gây đau, trở nên nghiêm trọng hoặc lan rộng
• Vùng da phát ban gây mất thẩm mỹ nghiêm trọng
• Phát ban không cải thiện trong vòng một vài tuần
• Phát ban ảnh hưởng đến khuôn mặt hoặc bộ phận sinh dục của bạn
• Việc bỏ liều thuốc steroid khiến chứng viêm da có thể bị nặng hơn
• Dùng kem hoặc lotion kháng histamin không theo lời khuyên của bác sĩ. Điều này có thể khiến da tự phát ban.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm da dị ứng tiếp xúc

Bạn có nguy cơ bị chàm tiếp xúc nếu phải tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất dễ gây kích ứng như axit (kiềm), bazơ (xút), thuốc tẩy, thuốc kháng sinh, thuốc nhuộm tóc… Một số hóa chất dù ban đầu có thể không gây phản ứng viêm da nhưng khi bạn sử dụng thường xuyên sẽ gây ra sự kích ứng, ví dụ như nước tẩy sơn móng tay, dung dịch bảo quản kính áp tròng, khuyên tai hoặc dây đồng hồ bằng kim loại.

Chẩn đoán bệnh

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ. 

Ngoài việc đi tìm lời đáp cho thắc mắc viêm da tiếp xúc là gì hay viêm da tiếp xúc có lây không? nhiều người cũng dành thời gian tìm hiểu bệnh viêm da  tiếp xúc được chẩn đoán và điều trị như thế nào. Để chữa bệnh viêm da tiếp xúc, trước tiên cần phải tìm nguyên nhân gây dị ứng hay kích ứng da và ngay lập tức dừng việc tiếp xúc với nguyên nhân đó.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán viêm da tiếp xúc?

Bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm da bằng cách khám da và hỏi xem bạn có tiếp xúc với chất nào có khả năng gây viêm không. Họ cũng có thể kiểm tra độ dị ứng của da bằng cách để da bạn tiếp xúc với một lượng nhỏ chất có thể gây kích ứng da và theo dõi vết phát ban trong vòng 1-2 ngày.

Điều trị viêm da tiếp xúc

Phương pháp điều trị viêm da tiếp xúc là gì? Cách trị viêm da dị ứng tiếp xúc tốt nhất là tránh chạm vào các chất gây dị ứng. Ví dụ như tránh mua đồ hoặc chăn làm từ len nếu bạn nhạy cảm với các sản phẩm từ len.

• Trường hợp viêm da tiếp xúc nhẹ: Bạn chỉ cần vệ sinh sạch sẽ vùng da viêm, có thể dưỡng da nhẹ nhàng bằng kem calamine để giảm triệu chứng.
• Trường hợp viêm da tiếp xúc mức độ nhẹ đến trung bình: Người bệnh có thể sử dụng corticosteroid bôi ngoài da. Tuy nhiên, kem và mỡ steroid được bán sẵn trên thị trường với hiệu lực khác nhau, loại nhẹ nhất không cần kê đơn là kem hydrocortisone 1%. Các loại mạnh hơn khi sử dụng cần phải được bác sĩ chỉ định.
• Trường hợp bị viêm da tiếp xúc nặng: Bạn có thể sử dụng corticoid dạng uống trong thời gian ngắn để kiểm soát triệu chứng. Lưu ý là đối với viêm da tiếp xúc thường tránh bôi thuốc kháng histamin ngoài da, thay vào đó bác sĩ có thể chỉ định cho bạn thuốc kháng histamin đường uống ngắn ngày.

Vậy viêm da tiếp xúc bôi gì? Các biện pháp điều trị chàm tiếp xúc bao gồm:

• Thuốc kháng viêm (steroid) dạng bôi hoặc uống
• Thuốc kháng histamin (đối với bệnh ngứa)
• Lotion như calamine và tắm bằng bột yến mạch để giảm chảy mủ, mẩn ngứa có thể được dùng khi cần
• Phương pháp trị liệu miễn dịch để giảm thiểu các triệu chứng phản ứng. Steroid (như prednisone) có thể được dùng ở dạng thuốc viên, thuốc tiêm hoặc ở dạng kem và thuốc mỡ.

Phương pháp ngăn ngừa, kiểm soát bệnh

Bạn có thể kiểm soát tốt tình trạng chàm tiếp xúc nếu lưu ý vài điều sau đây:

• Thiết lập chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng.
• Dùng thuốc steroid theo chỉ dẫn: Thuốc kháng histamin cũng có thể được dùng nếu cần và ngừng uống khi đã bớt ngứa.
• Tập thể dục, nhưng bạn lưu ý rằng đổ mồ hôi sẽ gây ngứa nhiều hơn. Do đó, hãy tắm rửa và làm mát da nhanh chóng sau khi tập thể dục.
• Dùng xà phòng hoặc chất tẩy rửa nhẹ để làm sạch da. Tránh kích thích da gây ra bởi chất khử mùi hoặc hương liệu trong xà phòng.
• Rửa sạch da ngay lập tức với xà phòng dịu nhẹ, không mùi và nước nếu bạn tiếp xúc với chất đã từng gây ra viêm da kích ứng.
• Dùng lotion trị ngứa nếu cần nhưng tránh dùng trong vòng 1 tiếng đầu sau khi thoa steroid, kem, thuốc mỡ cho thuốc có thời gian thấm vào trước.
• Đến bệnh viện ngay nếu bạn bị sốt, ho, thở khò khè, nôn mửa hoặc tiêu chảy; nếu mẩn ngứa nặng hơn mặc dù đã điều trị hoặc nếu nổi thêm mẩn ngứa mới.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay đề nghị nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế để được có giải đáp tốt nhất.