Bài Ca Dao: Mẹ Em Tham Thúng Xôi Rền

  • Mẹ em tham thúng xôi rền

    Mẹ em tham thúng xôi rền Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng Em đã bảo mẹ rằng: đừng! Mẹ hấm mẹ hứ mẹ bưng ngay vào Bây giờ chồng thấp vợ cao Như đôi đũa lệch so sao cho bằng.

    Dị bản
    • Hai tay bưng quả xôi rền Cha ham con heo trắng, mẹ ham tiền Cảnh Hưng Buổi xưa kia thưa thiệt xin đừng Cha mẹ ép uổng biểu ưng kẻo già Bây giờ nghiệp báo oan gia Nó đánh trong nhà, nó đánh ra sân Mồ cha tám kiếp nợ trần Đi bán trầu héo mà bưng con về

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Đấu tranh, phản kháng
      • Than thân trách phận
    • Thẻ:
      • mẹ
      • vợ chồng
      • ép duyên
    • Người đăng: Quỳnh Mai
    • 24 January,2013
  • Bình luận
Cùng thể loại:
  • Đời ôi nhiều nỗi bợn nhơ

    Đời ôi nhiều nỗi bợn nhơ Mã tà có chú hay quơ hay quào Giận ai gươm chúng phao vào Báo quan nhà nghịch, vây rào xét coi

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Đấu tranh, phản kháng
      • Trào phúng, phê phán đả kích
    • Người đăng: Nguiễn Sơn
    • 14 September,2022
  • Khen ai khéo đặt cái nghèo

    Khen ai khéo đặt cái nghèo Kém ăn kém mặc, kém điều khôn ngoan Bây giờ chẳng có bạn vàng Cho nên đổ cả khôn ngoan cho người Nhà giàu nói một hay mười Nhà khó nói chẳng được lời nào khôn Nhà nghèo như giỏ thủng trôn Nhà giàu như bạc bỏ hòm xưa nay Nghèo đâu nghèo mãi thế này Mất chúng mất bạn vì nay tội nghèo Bốn bề công nợ eo xèo Chỉ vì một nỗi tội nghèo mà thôi Tôi làm, tôi chẳng có chơi Nghèo sao nghèo mãi, trời ơi hỡi trời

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Than thân trách phận
    • Thẻ:
      • giàu nghèo
    • Người đăng: Kim Khương
    • 26 March,2022
  • Khổ chi khổ lắm bớ trời

    Khổ chi khổ lắm bớ trời Chính giữa đòn gánh, hai đầu hai ki

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Lao động sản xuất
      • Than thân trách phận
    • Người đăng: Phan An
    • 21 March,2022
  • Chưa đi chưa biết Cửa Ông

    Chưa đi chưa biết Cửa Ông Đến đây mới biết đường không lối về Phu sắng-tẩy ai thuê mà đánh Thẻ than sàng ai bán mà mua Nhà quê còn có ngày mùa Đi nhặt, đi mót hột thừa mà ăn Ở đây rét đói quanh năm Đi câu cá: rủi, đi săn: hổ vồ Khu Bò Đái xương khô rải rác Bến Lò Vôi mấy xác bồng bềnh Lạc loài bể khổ mông mênh Thân vờ xơ xác lênh đênh chét mòn Trót nghe bầu bạn ra đây Lạ thung, lạ thổ, lạ cây, lạ nhà Đồn Cẩm Phả sơn hà bát ngát Huyện Hoành Bồ đá cát mênh mông Ai ơi đứng lại mà trông Kìa khe nước độc, nọ ông hùm già Vui gì mà rủ nhau ra Làm ăn khổ cực nghĩ mà tủi thân.

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Lịch sử
      • Đấu tranh, phản kháng
      • Than thân trách phận
    • Thẻ:
      • Hải Phòng
      • thợ mỏ
    • Người đăng: Phan An
    • 20 March,2022
  • Ai đem tôi đến chốn này

    Ai đem tôi đến chốn này Bên kia Vạ Cháy, bên này Bang Gai Trên đồn có lão quan hai Cửa Lục tàu đậu một vài chỗ sâu Thằng Tây mưu mẹo đã lâu Đóng ba chiếc tầu chạy cạn cả ba Một chiếc thì chạy Cốt Na Chiếc vào Hà Sú, chiếc ra Hà Lầm Mười giờ rưỡi nó kéo còi tầm Cu li đâu đấy về nằm nghỉ ngơi Đến mười hai giờ bốn mươi Síp lê một tiếng muôn người kéo ra Nó quát một tiếng chẳng là Nó quát hai tiếng giãn ra hai hàng Xướng thẻ thì xướng rõ ràng Nó biên vào sổ đi làm táo tươi Người thì ghè đá nung vôi Người thì vác gỗ ai coi cho tường Người thì xẻ đất đắp đường Người thì đánh sắt ở trong lò rèn Người thì xẻ ván đóng xe Người thì chẻ trúc, chẻ tre đan lồng Người xe hỏa, người máy rồng Người biên kho gỗ, người trông kho dầu

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Lịch sử
      • Đấu tranh, phản kháng
    • Thẻ:
      • Quảng Ninh
      • thợ mỏ
    • Người đăng: Phan An
    • 20 March,2022
  • Tài nguyên than mỏ nước Nam

    Tài nguyên than mỏ nước Nam Thằng Tây làm chủ, mình làm cu li Chỉ vì đói rách phải đi Đi làm phu mỏ, bỏ quê, bỏ nhà Một nghìn chín trăm ba ba Là năm Quý Dậu con gà ác thay Kể dời phu mỏ Hòn Gai Công ty than của chủ Tây sang làm Chiêu phu mộ Khách, An Nam Cuốc tầng khai mỏ tìm than ra vầy Than ra ở các mỏ này Hà Lầm, Hà Sú, mỏ rày Ngã Hai Bán than cho các nước ngoài Tàu bè ngoại quốc vãng lai mua dùng Chủ nhì, chủ nhất, đốc công Mỗi sở một sếp cai trong sở làm Làm ra máy trục, máy sàng Sở Tàu, Than Luyện, Sở Than chung là Va-gông, than chở về ga La-ga đặt ở Cốt Na cổng đồn Để cho xe hỏa dắt dồn Thật là tiện lợi gọn gàng vân vi Ăng Lê, Nhật Bản, Hoa Kỳ Hồng Kông, Thượng Hải đều thì sang mua Cửa Ông là Cẩm Phả po Cẩm Phả min, Cọc Sáu, cùng là Mông Dương Ngoại giao các nước thông thương Hòn Gai giàu vốn lại cường thịnh ra Tây Bay coi sổ la voa Bắc ngay đường sắt cho xe thông hành Một đường đi thẳng Hà Lầm Một đường Núi Béo, Cọc Năm đi về

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Lịch sử
      • Đấu tranh, phản kháng
    • Thẻ:
      • Pháp thuộc
      • Quảng Ninh
      • thợ mỏ
    • Người đăng: Phan An
    • 18 March,2022
  • Tìm vào đến mỏ Hòn Gai

    Tìm vào đến mỏ Hòn Gai Xin làm phu mỏ ở ngay dưới hầm Cuộc đời vất vả âm thầm Mông Dương, Cẩm Phả, Hà Lầm đều qua

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Lịch sử
      • Than thân trách phận
    • Thẻ:
      • Pháp thuộc
      • Quảng Ninh
      • thợ mỏ
    • Người đăng: Phan An
    • 18 March,2022
  • Thằng Tây mặt trắng như vôi

    Thằng Tây mặt trắng như vôi Trắng răng mũi lõ đuổi tôi thế này.

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Đấu tranh, phản kháng
    • Thẻ:
      • thợ mỏ
      • Pháp thuộc
    • Người đăng: Phan An
    • 18 March,2022
  • Ba toong đi lại nghênh ngang

    Ba toong đi lại nghênh ngang Chậm chân thì gậy nó phang vỡ đầu Công việc khoán nặng, khoán cao Làm mà không được xơi bao mũi giày Mồm quát tháo chân tay đá tát Đánh đập rồi cúp phạt hết lương.

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Đấu tranh, phản kháng
      • Than thân trách phận
    • Thẻ:
      • thợ mỏ
    • Người đăng: Phan An
    • 18 March,2022
  • Em là con gái tỉnh Nam

    Em là con gái tỉnh Nam Chạy tàu vượt biển ra làm Cửa Ông Từ khi mới mở Cửa Ông Đi làm thì ít, đi rông thì nhiều Chị em cực nhục trăm điều Trước làm một lượt đã trèo cầu thang Đặt mình chưa ấm chỗ nằm Đã lại còi tầm hú gọi ra đi Dế kêu, suối chảy rầm rì Bắt cô trói cột não nề ngân nga Đoàn người hay quỷ hay ma Tay mai, tay cuốc, sương sa mịt mù Hai bên gió núi ù ù Tưởng oan hồn của dân phu hiện về.

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Đấu tranh, phản kháng
      • Than thân trách phận
    • Thẻ:
      • Pháp thuộc
      • Quảng Ninh
      • thợ mỏ
    • Người đăng: Phan An
    • 18 March,2022
Có cùng từ khóa:
  • Anh muốn trông, anh lên Ba Dội anh trông

    Anh muốn trông, anh lên Ba Dội anh trông, Một Dội anh ngồi, hai Dội anh trông. Trống thu không ba hồi điểm chỉ, Anh ngồi anh nghĩ, thở ngắn, than dài. Trúc nhớ mai, thuyền quyên nhớ khách, Quan nhớ ngựa bạch, bóng lại nhớ câu Anh nhớ em đây biết bao giờ được, Đạo vợ chồng chẳng trước thời sau, Trăm năm xin chớ quên nhau.

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • vợ chồng
      • ba dội
    • Người đăng: Phan An
    • 11 December,2021
  • Thú vị tình thâm

    Thú vị tình thâm, Lấy phải con vợ đái dầm, thú vị tình khai

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Trào phúng, phê phán đả kích
    • Thẻ:
      • vợ chồng
      • đái dầm
    • Người đăng: Phan An
    • 16 April,2020
  • Anh ơi gà đã gáy dồn

    Anh ơi gà đã gáy dồn, Dậy đi xúc ốc đồng Tròn, đồng Quang, Rổ sề, rổ sảo, rổ sàng Vợ bưng, chồng gánh kịp hàng chợ phiên

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình cảm gia đình, bạn bè
      • Lao động sản xuất
    • Thẻ:
      • vợ chồng
      • con ốc
      • con gà
      • Thanh Hóa
      • chợ phiên
    • Người đăng: Phan An
    • 12 February,2020
  • Cơm này là nghĩa đá vàng

    Cơm này là nghĩa đá vàng Chồng em vẫn đợi mấy chàng bưng mâm.

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • vợ chồng
      • tình nghĩa
      • cơm
      • đá vàng
    • Người đăng: Phan An
    • 6 March,2019
  • Cơm này nửa sống nửa khê

    Cơm này nửa sống nửa khê, Vợ đơm chồng nếm chẳng chê cơm này

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình cảm gia đình, bạn bè
    • Thẻ:
      • vợ chồng
      • cơm
    • Người đăng: Phan An
    • 6 March,2019
  • Mẹ già như bắp khô bao

    Mẹ già như bắp khô bao, Sao anh không kiếm nơi nào đỡ tay

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình cảm gia đình, bạn bè
    • Thẻ:
      • mẹ
    • Người đăng: Phan An
    • 24 November,2017
  • Mẹ già là mẹ già anh

    Mẹ già là mẹ già anh Em vô bảo dưỡng cá canh cho thường

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình cảm gia đình, bạn bè
    • Thẻ:
      • mẹ
    • Người đăng: Phan An
    • 24 November,2017
  • Rồng mun lấy nước ao chà

    Rồng mun lấy nước ao chà Anh thương em nói vậy bỏ mẹ già cho ai

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • mẹ
      • mẹ già
      • con rồng
    • Người đăng: Phan An
    • 12 November,2017
  • Trai không vợ như ngựa không cương

    Trai không vợ như ngựa không cương

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Khác
    • Thẻ:
      • vợ chồng
      • con ngựa
    • Người đăng: Phan An
    • 2 August,2016
  • Trăm quan tiền nợ không bằng vợ có con riêng

    Trăm quan tiền nợ không bằng vợ có con riêng

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Trào phúng, phê phán đả kích
    • Thẻ:
      • vợ chồng
      • quan tiền
    • Người đăng: Phan An
    • 12 July,2016
Chú thích
  1. Xôi rền Xôi dẻo, ngon, do được nấu kĩ.
  2. Cảnh Hưng Niên hiệu của vua Lê Hiển Tông, vị hoàng đế áp chót của nhà Lê trung hưng. Xem thêm trên Wikipedia.
  3. Quả Đồ đựng hình tròn, có nắp đậy, thường được dùng để đựng lễ vật khi đi hỏi cưới.

    Mâm quả cưới

    Mâm quả cưới

  4. Mã tà Lính cảnh sát thời thuộc địa. Nguồn gốc của từ này đến nay vẫn chưa thống nhất. Có ý kiến cho rằng từ này có gốc từ tiếng Mã Lai là mata-mata, có nghĩa là "cảnh sát," lại có người cho rằng xuất xứ từ này là matraque, tiếng Pháp nghĩa là cái dùi cui.
  5. Phao Quăng, ném (từ cũ).
  6. Bạn vàng Bạn thân, bạn quý. Thường dùng để chỉ người yêu.
  7. Trôn Mông, đít, đáy (thô tục).
  8. Ki Một loại giỏ đan bằng nan tre (tương tự như cần xé) thường gặp ở Trung và Nam Bộ, dùng để đựng trái cây, nông sản.
  9. Cửa Ông Địa danh nay là phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Tại đây có đền Cửa Ông, được xem là một trong những ngôi đền đẹp nhất Việt Nam, thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng cùng nhiều nhân vật lịch sử thời Trần.

    Đền Cửa Ông

    Đền Cửa Ông

  10. Phu sắng-tẩy Phu chuyên việc san gạt than trong hầm chứa của tàu.
  11. Công việc san gạt than trong hầm chứa và than sàng thường phải có quen biết, móc nối mới có và phải chia chác nhiều, không dễ tới tay người cu li.
  12. Bò Đái, Lò Vôi: Hai địa danh có từ thời Pháp khai mỏ, vẫn còn dùng tới ngày nay.
  13. Vờ Còn gọi là con vờ vờ, con phù du, một loại côn trùng có cánh chỉ sống trong khoảng vài phút tới vài ngày sau khi đã trưởng thành và chết ngay sau giao phối và đẻ trứng xong. Điều đáng ngạc nhiên là ấu trùng vờ lại thường mất cả năm dài sống trong môi trường nước ngọt để có thể trưởng thành. Khi chết, xác vờ phơi trên các bãi sông hoặc trên mặt nước, bị các loài cá ăn thịt. Từ đó có thành ngữ "Xác như (xác) vờ, xơ như (xơ) nhộng" để chỉ sự rách nát, cùng kiệt.

    Con vờ

    Con vờ

  14. Thung Vùng đất rộng.
  15. Cẩm Phả Một địa danh nay là thành phố thuộc tỉnh Quảng Ninh. Tại đây từ xưa đã nổi tiếng với ngành khai thác than đá. Cẩm Phả cũng có nghề khai thác hải sản với hơn 50 km bờ biển, nhưng chủ yếu là đánh bắt gần bờ, sản lượng thấp.

    Cẩm Phả về đêm

    Cẩm Phả về đêm

  16. Hoành Bồ Địa danh nay là một huyện thuộc tỉnh Quảng Ninh. Hoành Bồ là một huyện miền núi, khá biệt lập với bên ngoài, cuộc sống người dân lam lũ, vất vả.

    Xã Dân Chủ, huyện Hoành Bồ

    Xã Dân Chủ, huyện Hoành Bồ

  17. Bãi Cháy Tên cổ là Vạ Cháy, nay là một phường thuộc thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Ngày xưa đây là khu bãi cát ven biển, nơi ngư dân bảo dưỡng thuyền gỗ bằng cách đốt lửa thui thuyền (dưới đáy và bên sườn thuyền thường có con hà bám vào rất chắc có thể ăn hỏng thuyền), do lửa khói quanh năm mà thành tên. Ngày nay với bãi biển bãi cháy, đây là một địa điểm du lịch có tiếng ở Quảng Ninh.

    Bãi biển Bãi Cháy

    Bãi biển Bãi Cháy

  18. Hồng Gai Cũng gọi là Hòn Gai, tên cũ là Bang Gai hoặc Áng Gai, nay là một phường thuộc thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Cuối thế kỷ 19 trở về trước, đây là một vùng vắng vẻ, cư dân thưa thớt, vốn chỉ là vũng biển đậu thuyền. Tại đây có mỏ Hòn Gai, một mỏ than đã được đưa vào khai thác từ thời Pháp thuộc.

    Một góc mỏ than Hòn Gai thời Pháp thuộc

    Một góc mỏ than Hòn Gai thời Pháp thuộc

  19. Quan hai Tên gọi thời Pháp thuộc của cấp hàm trung úy (lieutenant). Gọi vậy vì quân hàm này có 2 vạch.
  20. Cửa Lục Vịnh biển nhỏ ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, chỉ rộng 18 km² và chỗ sâu nhất chỉ 17m.

    Vịnh Cửa Lục ngày nay

    Vịnh Cửa Lục ngày nay

  21. Tức tàu hỏa.
  22. Nagotna Một mỏ than thuộc quyền sở hữu của công ti Than Bắc Kì dưới thời Pháp thuộc, nối với mỏ than Hà Tu bằng một tuyến đường sắt dài 3km.
  23. Hà Tu Tên cũ là Hà Sú, nay là một phường thuộc thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Tại đây có mỏ than Hà Tu, vào thời Pháp thuộc thuộc sự quản lí của công ti than Bắc Kì.

    Đường sắt mỏ Hà Tu (Nguồn: Thư viện quốc gia Pháp)

    Đường sắt mỏ Hà Tu (Nguồn: Thư viện quốc gia Pháp)

  24. Hà Lầm Địa danh nay là một phường thuộc thành phố Hạ Long. Tại đây có mỏ Hà Lầm, một mỏ than đã được đưa vào khai thác từ thời Pháp thuộc.
  25. Còi tầm Còi báo bắt đầu hoặc kết thúc giờ làm việc các xưởng, mỏ, công trường, nhà máy…
  26. Cu li Từ tiếng Pháp coolie, chỉ người lao động làm những công việc nặng nhọc.
  27. Síp lê Từ tiếng Pháp siffler nghĩa là huýt còi.
  28. Một hàng nam, một hàng nữ.
  29. Công ti than Bắc Kì Tên tiếng Pháp là Société française des charbonnages du Tonkin (viết tắt là SFCT), một công ti Pháp được thành lập 1988 với mục đích quản lí và vơ vét tài nguyên than đá ở Hạ Long với thị trường xuất khẩu chính là Nhật Bản. Công ti này tuyển dụng người Hoa ("khách") và người Việt làm phu mỏ với mức lương rẻ mạt. Đây là cái nôi ra đời của giai cấp công nhân Việt Nam nói chung và công nhân khu mỏ Quảng Ninh nói riêng.

    Mỏ than Hà Tu

    Mỏ than Hà Tu thuộc công ti than Bắc Kì

  30. Chú khách Một cách gọi người Hoa sống ở Việt Nam. Từ này bắt nguồn từ chữ "khách trú," cũng gọi trại thành cắc chú.
  31. An Nam Tên gọi của nước ta trong một số giai đoạn lịch sử. Tiêu biểu nhất có lẽ là dưới thời kì đô hộ của thực dân Pháp, khi nước ta bị chia thành ba kỳ.
  32. Ngã Hai Một khu vực thuộc xã Dương Huy, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Tại đây có mỏ than Ngã Hai, hiện vẫn còn được khai thác.
  33. Vãng lai Đi lại (từ Hán Việt).
  34. Đốc công Người thay mặt chủ xí nghiệp trông nom công việc của thợ thuyền ngày trước.
  35. Cai Người trông coi trong các công trường, nhà tù thời phong kiến, Pháp thuộc.
  36. Va-gông Toa xe (từ tiếng Pháp wagon).
  37. La ga Tiếng Pháp la gare, nghĩa là nhà ga.
  38. Vân vi Đầu đuôi câu chuyện, đầu đuôi sự tình (từ cũ).
  39. Ăng-lê Nước Anh hoặc người Anh (từ tiếng Pháp Anglais).
  40. Cẩm Phả Po Cảng Cẩm Phả ("po" phiên âm từ tiếng Pháp port, nghĩa là cửa hoặc cảng).
  41. Cẩm Phả min Mỏ than Cẩm Phả ("min" phiên âm từ tiếng Pháp mine, nghĩa là mỏ).
  42. Cọc Sáu Tên một mỏ than nay thuộc địa phận phường Cẩm Phú, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
  43. Mông Dương Địa danh nay là tên một phường thuộc thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Đây là nơi có mỏ than Mông Dương, một trong những mỏ thang có trữ lượng lớn và chất lượng tốt nhất từ thời Pháp thuộc.

    Khai thác than ở mỏ Mông Dương

    Khai thác than ở mỏ Mông Dương

  44. Tên Baille, sếp đường tàu hỏa.
  45. La voa Sổ nhật trình.
  46. Núi Béo Tên một mỏ than nay thuộc địa phận phường Bạch Đằng, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
  47. Cọc Năm Một mỏ than thuộc quyền quản lí của công ti than Bắc Kì dưới thời Pháp thuộc, nay thuộc địa phận phường Hồng Gai, thành phố Hạ Long.
  48. Ba toong Gậy chống, thường cong một đầu để làm tay cầm. Từ này có gốc từ tiếng Pháp bâton. Các viên chức, trí thức dưới thời Pháp thuộc thường mang theo gậy này.
  49. Khoán Giao ước làm xong công việc mới được lấy tiền.
  50. Cúp Cắt (đọc theo âm tiếng Pháp của couper).
  51. Bắt cô trói cột Một loài chim thuộc họ Cu cu, chim trưởng thành nửa thân trên có màu trắng, nửa dưới có nhiều vạch trắng đen. Tiếng chim kêu nghe như "Bắt cô trói cột" nên dân gian lấy làm tên, sinh sống hầu như trên khắp nước ta. Nghe tiếng chim bắt cô trói cột.

    Bắt cô trói cột

    Bắt cô trói cột

  52. Dân phu Người dân lao động phải làm những công việc nặng nhọc trong chế độ cũ (phu xe, phu mỏ, phu đồn điền).
  53. Tam Điệp Tên một dãy núi nằm giữa Ninh Bình và Thanh Hóa, chạy ra biển theo hướng Tây Bắc–Đông Nam, gồm có 3 ngọn. Trên dãy núi này cũng có đèo Tam Điệp, con đường thiên lý cổ thời phong kiến từ Thăng Long vào Nam, đi qua 3 đoạn đèo: Đèo phía Bắc, đèo phía Nam, và đèo Giữa. Đèo Tam Điệp cũng có tên dân gian là Ba Dội (dội tiếng Việt cổ nghĩa là đợt, lớp).

    Một đèo, một đèo, lại một đèo, Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo. Cửa son đỏ loét tùm hum nóc, Hòn đá xanh rì lún phún rêu. (Đèo Ba Dội - Hồ Xuân Hương)

    Phòng tuyến Tam Điệp

    Phòng tuyến Tam Điệp

  54. Thu không (Trống hoặc chiêng) đánh vào mỗi mỗi chiều tối, lính huyện thu quân và đóng cổng thành (thành bảo vệ huyện đường) sau khi xem xét trong thành không có gì khả nghi.

    Kiều từ trở gót trướng hoa, Mặt trời gác núi chiêng đà thu không. (Truyện Kiều)

  55. Thâm tình Tình nghĩa sâu năng (từ Hán Việt).
  56. Đồng Tròn, đồng Quang Tên hai cánh đồng thuộc nay thuộc địa phận Bái Đô, Đô Mỹ, xã Hà Tân, huyện Hà Trung, Thanh Hóa.
  57. Sề Đồ đan mắt thưa, nan thô, rộng, to hơn rổ, thường dùng đựng bèo, khoai...
  58. Xảo Đồ đan bằng tre tương tự như giần nhưng có mắt thưa hơn nhiều, thường dùng để lọc lấy thóc và loại bỏ rơm rác. Động tác dùng xảo cũng gọi là xảo.
  59. Sàng Đồ đan bằng tre, hình tròn, lòng nông, có lỗ nhỏ và thưa, thường dùng để làm cho gạo sạch thóc, trấu và tấm. Hành động dùng cái sàng mà lắc cho vật vụn rơi xuống, vật to còn lại cũng gọi là sàng.

    Sàng gạo

    Sàng gạo

  60. Chợ phiên Chợ họp có ngày giờ nhất định.
  61. Đá vàng Cũng nói là vàng đá, lấy ý từ từ Hán Việt kim thạch. Kim là kim khí để đúc chuông, đỉnh. Thạch là đá. Ngày trước, những lời vua chúa hoặc công đức của nhân vật quan trọng được khắc ghi trên bia đá hay chuông, đỉnh đồng để lưu truyền mãi mãi. Đá vàng vì thế chỉ sự chung thủy son sắt, hoặc sự lưu truyền tên tuổi mãi mãi về sau.
  62. Bảo dưỡng Chăm sóc, nuôi nấng.
  63. Chà Cành cây có nhiều nhánh nhỏ, thường dùng để rào hoặc thả dưới nước cho cá đến ở. Miền Trung có chỗ gọi là nè (cành nè, cây nè).

    Dỡ chà

    Dỡ chà

  64. Quan Đơn vị tiền tệ cổ của nước ta dùng đến đầu thế kỷ 20. Đối với tiền quý (cổ tiền), một quan bằng 60 tiền (600 đồng kẽm). Với tiền gián (sử tiền), một quan bằng 360 đồng kẽm.

Từ khóa » Xôi Rền