Làm Sao để Giúp Trẻ Phát Triển Tính Tự Lập Và Sáng Tạo?

Trẻ em Việt Nam đang phát triển theo ý muốn cha mẹ quá nhiều, thay vì chính bé sẽ tự chọn cách phát triển riêng và tự nhiên của bé. Thực tế, tôi nhìn thấy rất nhiều cha mẹ chỉ vì nghe bạn bè ông bà khen chê về mập ốm của trẻ mà cố "vỗ béo" trẻ theo cách của họ mà chưa biết liệu mập mạp có thực sự tốt cho con.

Một ví dụ khác, nhìn ai đó có con vào Đại Học Y, cha mẹ cũng muốn con mình vào học ĐH Y như con ai đó, nhưng cha mẹ đâu biết rằng bé có thể thích một ngành nào đó khác như thiết kế thời trang chẳng hạn, có thể sẽ trở thành 1 chuyên gia giỏi sau này. Nhưng bé đã thi rớt ngành y, chịu nhiều sự nói ra nói vào của mọi người, trẻ cũng mất luôn cơ hội sống và làm điều trẻ thích.

Một khía cạnh khác về việc học, trẻ con ngày nay cũng khổ, ban ngày phải ngồi học trên ghế nhà trường, ban đêm cũng sẽ cày ở những lớp học thêm, thậm chí là học đàn ca múa hát. Trên thực tế sự phát triển não bộ của các bé cần nên có 1 không gian tự lập và sáng tạo riêng của các bé. Học quá nhiều sẽ không làm con bạn thông minh theo đúng tự nhiên, mà chỉ góp phần làm bé thiếu giao tiếp xã hội.

Bạn muốn con bạn như thế nào?

Tôi muốn con tôi thành...một người tài giỏi, một người biết đó biết đây, một người giàu có, sống sung túc, một người có địa vị cao

Nhưng bạn hỏi lại chính mình liệu điều gì trên hết những thứ này. Có phải bạn muốn con bạn hạnh phúc và mạnh khỏe khi bé bước ra thế giới này và đến bên bạn.

Hãy để không gian trẻ để trẻ suy nghĩ, quyết định, và tự lập bản thân.

Khoa học nói gì về không gian sáng tạo và tự lập của trẻ?

Gs.Bs. da Rose Florez, ĐH Arizona State, Mỹ nhấn mạnh rằng mọi hoạt động hằng ngày cần để bé có không gian quyết định, tự lập, và sáng tạo theo cách riêng của bé. Đây là cách mà não bộ bé hoạt động tốt nhất. Gs.da Rose Florez cũng nói thêm: cha mẹ cũng đừng quá thất vọng khi yêu cầu 1 bé 5 tuổi vẽ con chó và bé tô màu đỏ với lí do là bé thích con chó của bé mặc cái đầm màu đỏ giống bé. Các liên kết thần kinh trong đại não sẽ có dịp phát triển tạo cho bé nhiều sáng tạo và suy nghĩ khác biệt và thành công hơn các bé chỉ được cha mẹ chỉ và cho những khái niệm gập khuôn, không sáng tạo.

Những điều cha mẹ nên làm để giúp bé phát triển tính tự lập và sáng tạo.

Thay vì cấm đoán bé chơi và chạm mọi thứ thì cha mẹ nên cho bé trải nghiệm theo cách của bé nhưng vẫn kiểm soát an toàn vòng ngoài.

VD. dẫn bé ra công viên, nơi có nhiều lá cây các loại rơi trên sân, cho bé tìm những loại lá bé thích, tự do lắng nghe bé giải thích tại sao bé thích lá này. Các bé nhỏ hơn 2 tuổi có thể cho bé chơi các vật dụng như đậy nắp nồi hoặc chồng các ly vào nhau, đừng ngại mấy vật dụng này làm đau bé, mà chọn những món đồ chơi đắt tiền. Bé cần hiểu thế giới xung quanh bằng chính trải niệm của bé, đồ chơi đắt tiền không phải là thế giới xung quanh của bé.

Có thể dạy bé cách cho cá ăn hoặc cách vuốt ve con chó (tuy nhiên bạn vẫn đảm bảo là kiểm soát tình huống, hồ cá là phải xa tầm với của bé hoặc không gây nguy hiểm như làm bé đuối nước, chó bạn nên đảm bảo rằng con chó phải nghe lời bạn tuyệt đối). [các bé bị dị ứng lông động vật không nên tiếp xúc với động vật]

Cho bé tự do chọn điều bé nghĩ, đừng bao giờ nghĩ rằng điều bạn nghĩ là đúng với bé, bé sẽ hoàn toàn nghĩ khác bạn, vì cách não bé hoạt động là khác bạn, não bạn hoạt động dựa trên trải niệm trước đó, bé không có trải niệm trước đó, bé chỉ có sự sáng tạo và yêu thích của bé, não bé thuần thiết cho các tế bào thần kinh thỏa sức liên kết và gỡ liên kết.

VD. Hãy cho bé 1 hộp bút màu và các loại giấy có chất liệu khác nhau, và cho bé tự vẽ và tô màu theo ý bé. Bé không có trải niệm lá cây màu xanh như não của bạn, trừ khi bạn đã chỉ bé thấy lá cây màu xanh lúc đi công viên. Do đó, bé vẽ lá cây màu đen là chuyện không gì bình thường hơn. Đơn giản, bạn chỉ nói với bé: ngày mai, bố mẹ sẽ cho con đi công viên để xem lá cây màu gì nhé. Sau khi đi công viên về, bé vẽ chiếc lá màu vàng cam, cũng đừng la bé làm gì, lắng nghe lí do bé tại sao vẽ vậy, bạn sẽ nghe lời giải thích rất dễ thương là: "bố chỉ kêu con nhặt những lá rơi trên mặt đất, mà lá nào cũng màu vàng cam thôi bố ạ".

Hãy cho bé giúp bạn làm một vài việc trong nhà

VD. khuyến khích các bé từ 12 tháng tuổi giúp bạn nhặt đồ chơi bỏ vào giỏ, nhặt vớ cùng loại (từ 18 tháng tuổi) bỏ vào giỏ, giúp bạn nhặt rau xanh, đỏ (bé từ 3 tuổi). Đơn giản là luôn khuyến khích bé làm những điều này khi bé vui muốn giúp bạn

Hãy cho hệ miễn dịch bé hoạt động mạnh mẽ nhất

VD. đừng ngại cho bé đi qua vũng nước mưa cạn, đừng ngại cho bé chơi cát, đừng ngại cho bé chơi bong bóng xà phòng. Đơn giản bạn chỉ cần rữa tay bé thật sạch sau đó là được. Phần còn lại để bé thỏa thích thử sức hệ miễn dịch của bé.

Notes: Anh Nguyen da Rose Florez (2011) Developing Young Children’s Self-Regulation through Everyday Experiences, National Association for the Education of Young Children, New York, USA.

-------------

Nếu phát hiện hoặc chứng kiến hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em hoặc lao động trẻ em, xin đừng thờ ơ. Bạn hãy: - Gọi đến Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em 111 - Báo cáo qua Ứng dụng Tổng đài 111 - Liên hệ các tài khoản chính thức của Tổng đài 111: + Facebook Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ Em: https://www.facebook.com/tongdaiquocgiabvte + Zalo Tổng đài 111 https://zalo.me/1249273939821550616