Lấy Oán Trả ơn! - Báo Bình Phước

Cứu vật, vật trả ơn, cứu nhân, nhân trả oán

BP - Ngày xưa, có một người đi câu nhưng cả buổi chỉ câu được một con rắn (chính là con của vua Thủy tề). Vì không giết nên rắn cho anh biết, ba ngày nữa sẽ có một trận lụt lớn. Nghe lời rắn, anh đóng một chiếc bè phòng thân. Ba ngày sau, quả nhiên gió bão nổi lên đùng đùng. Nhờ có bè, anh cứu được tổ kiến, con chuột và con trăn sắp chết đuối. Sau cùng, anh cứu một người cũng sắp kiệt sức giữa dòng nước lớn rồi cùng kết nghĩa anh em.

Vì cứu rắn, anh được vua Thủy tề tặng chiếc đàn thất huyền có khả năng: đất nước có giặc thì gảy một bài là giặc tan.

Một hôm, anh có việc đi xa. Người bạn kết nghĩa ở nhà tìm thấy chiếc đàn và biết sự mầu nhiệm của nó qua những lần anh vô tình kể đã nảy sinh dã tâm. Người này lấy trộm chiếc đàn rồi đến kinh đô, giúp vua dẹp yên bờ cõi. Nhờ đó mà được thăng quan và hưởng bổng lộc hậu hĩnh.

Say này, anh bất ngờ gặp lại người bạn mình từng cứu đang ngồi trên kiệu sơn son thếp vàng, kẻ hầu người hạ. Anh đón kiệu cất tiếng hỏi thăm thì bị hắn ta thét lính bắt trói lại. Hắn vu cho anh là giặc, sai quân binh nhốt vào ngục tối chờ ngày đưa ra pháp trường. Ở trong ngục, anh được bầy kiến, chuột và trăn hỏi thăm và trả ơn cứu mạng bằng cách đưa cho viên ngọc xanh có thể chữa trị bách bệnh. Nhờ viên ngọc xanh mà anh chữa được bệnh câm cho công chúa và thoát chết. Không chỉ công chúa khỏi bệnh mà nhà vua còn biết về bụng dạ xấu xa của người đàn ông kia tệ hơn cả loài vật nên xử trảm. Còn anh chàng đi câu tốt bụng được nhà vua phong quan tước và gả công chúa. Từ đấy, anh sống cuộc đời sung sướng.

Thấy chủ nhà đi lễ chùa (ngày mồng 6 tết Ất Mùi vừa qua), Đậu Tất Thành (1993) ở đội 5, xã Diễn Thành, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An đã đột nhập vào nhà cạy cửa tủ lấy hơn 400 triệu đồng, 375 USD và 10 cây vàng SJC (tổng trị giá gần 1 tỷ đồng). Điều đáng nói, Thành từng được ông H.S - chủ nhà ngụ tại phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, Hà Nội - cho ở nhờ vì hắn là bạn của con trai ông.

Thành đã bị Công an quận Ba Đình tạm giữ hình sự để điều tra về tội trộm cắp tài sản. Tất nhiên, Thành sẽ phải trả giá cho việc làm phạm pháp của mình. Nhưng hành động đó còn bị dư luận lên án mạnh mẽ hơn khi báo ơn người từng giúp đỡ mình bằng cách đó.

Cũng vì “làm ơn mắc oán” mà anh Lê Văn Vương ngụ xã Nghĩa Thương, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi suýt mất mạng. Anh thoát chết là ngoài ý muốn của kẻ sát nhân. Anh Vương vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại việc bị Lê Trần Hoài Thương - hàng xóm, cũng là người anh từng xem như anh em ruột, giữa đêm khuya một ngày cuối tháng 1 vừa qua dùng dao đâm vào mặt để xù khoản nợ 13 triệu đồng. Ngạc nhiên hơn khi biết Thương vốn là giáo viên một trường THCS ở vùng cao Quảng Ngãi.

Hai vụ việc cho thấy những kẻ đáng lẽ phải mang ơn lại tồi tệ đến mức trộm cắp cả tỷ đồng, thậm chí muốn lấy mạng người đã cưu mang, giúp đỡ mình. Nhân cách không phải tự nhiên mà có, đó là kết quả giáo dục của cả xã hội và gia đình. Nhiều gia đình hiện mải mê lo toan vật chất, hưởng thụ mà không quan tâm dạy dỗ con cái về cách làm người. Nhiều người đã đẩy hết trách nhiệm nuôi dạy con cho nhà trường. Những ích kỷ không được uốn nắn từ nhỏ đã tạo thành thói vô cảm trước nỗi đau hoặc xóa đi tình yêu thương, sự biết ơn... Từ đó tội ác dễ phát sinh đối với người giúp đỡ mình.

Đọc những cách hành xử của Thành, Thương... nhiều người đã không khỏi liên tưởng tới chuyện cổ tích: “Cứu vật, vật trả ơn, cứu nhân, nhân trả oán”. Ngày nay, câu chuyện vẫn còn nguyên giá trị khi dùng để răn dạy người đời nên sống sao cho có trước có sau. Nếu hiểu đạo lý làm người thì tối kỵ là việc lấy oán báo ân. Đó cũng là lời cảnh báo, nhắc nhở chúng ta đừng đối xử nhân tình thế thái thua cả con vật để lại tiếng không gột rửa được.

Ngọc Tú