Quy định Và Thủ Tục Giải Quyết Tranh Chấp Lối đi Chung [Mới Nhất]

Thưa luật sư A+, tôi tên là Huỳnh Tấn P, năm nay 50 tuổi. Gia đình tôi và gia đình ông Trương Công Đ là hàng xóm với nhau đã lâu. Do mảnh đất của nhà tôi nằm ngay sau vườn nhà ông Đ và không có lối đi nào để đi qua đường chính, vì vậy từ năm 2013 tôi đã xin phép và được ông Đ đồng ý cho đi tắt qua vườn để ra đường chính để tiện cho việc sinh hoạt, đi lại. Sau 10 năm, lối đi đó đã trở thành lối đi quen thuộc đối với nhà ông B. Tuy nhiên đến đầu năm 2023, gia đình ông tôi xảy ra một số mâu thuẫn với gia đình ông Đ nên ông Đ đã dựng hàng rào chắn lối đi mà trước đây đã cho gia đình ông B đi nhờ qua vườn nhà mình. Tôi cho rằng hành vi của gia đình ông A là vô lý và đã xâm phạm đến quyền lợi của gia đình mình. Nay tôi xin nhờ luật sư A+ cho tôi thủ tục để giải quyết tranh chấp lấy lại lối đi chung này. 

A+ trả lời câu hỏi của khách hàng:

Yêu cầu của ông P là hoàn toàn hợp lý. Căn cứ theo khoản 1 Điều 254 Bộ luật Dân sự năm 2015, trường hợp chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ. 

Từ quyền lợi chính đáng đó, ông P có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản (điểm a khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015). Các bước thực hiện thủ tục khởi kiện như sau:

1. Viết đơn khởi kiện và gửi cho Tòa án: ông P viết đơn khởi kiện, đảm bảo đủ thông tin, nội dung theo khoản 1 Điều 189 BLTTDS; hình thức gửi đơn và thủ tục tiếp nhận đơn, ông P xem tại Điều 190, Điều 191 BLTTDS, các thủ tục này rất đơn giản, ông P có thể tự thực hiện hoặc nhờ bộ phận tiếp nhận tại Tòa án chỉ dẫn;
2. Tòa án thụ lý và tổ chức một số phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải.
3. Tòa án quyết định đưa vụ án ra xét xử và xét xử tại Tòa án nhằm giải quyết tranh chấp giữa các bên. 

Ông P lưu ý chuẩn bị đơn khởi kiện và các chứng cứ, chứng minh yêu cầu khởi kiện, như: giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bản vẽ hiện trạng và bản đồ thể hiện các thửa đất của ông P và ông Đ liền kề và phần đất của ông P đã bị phần đất của Đ vây bọc mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng.

1. Thế nào là tranh chấp lối đi chung?

Tranh chấp lối đi chung là những mâu thuẫn phát sinh từ việc mở lối đi riêng, lối đi chung. Vấn đề này tuy rất phổ biến trong đời sống nhưng lại có rất ít người biết được cách để giải quyết tranh chấp này. Bởi lẽ, thông thường đa số đều cho rằng nếu ai đó có đất thì đương nhiên phải mở đường cho những người không có đất để họ có thể di chuyển thuận tiện hơn. 

Một số tình huống tranh chấp về lối đi chung có thể kể đến như:

• Tranh chấp lối đi chung mà có người được phép mở lối đi trên đất thuộc sở hữu của người khác.
• Tranh chấp lối đi chung mà có người không được giải quyết mở lối đi qua đất của người khác.
• Lối đi chung bị tranh chấp do quyền sử dụng đất thuộc sỡ hữu của một trong hai bên nhưng chưa được thể hiện rõ ràng trên giấy tờ hay pháp lý, dẫn tới việc tranh chấp lấn chiếm, san lấp gây khó dễ cho các bên còn lại.

Tranh chấp lối đi chung là một tranh chấp thuộc về lĩnh vực đất đai. Do đó, trong trường hợp một bên nhất quyết không mở lối đi cho bên còn lại xem xét các quy định của Luật Đất đai 2013 để giải quyết tranh chấp.

2. Quy định về lối đi qua, lối đi chung

Các bên tranh chấp được phép tự thỏa thuận về việc mở lối đi chung. Quyền về lối đi qua được quy định  tại Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

• Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
• Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
• Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
• Vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định.
• Trường hợp bất động sản được chia thành nhiều phần cho các chủ sở hữu, chủ sử dụng khác nhau thì khi chia phải dành lối đi cần thiết cho người phía trong theo quy định mà không có đền bù.

Như vậy, theo quy định trên, chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có lối đi riêng thông ra đường công cộng, giải pháp để giải quyết duy nhất là mở một lối đi qua đất của người khác. Thì khi này, họ có quyền quyền yêu cầu mở lối đi qua đất của chủ sở hữu có bất động sản vây bọc bất động sản của họ và người được yêu cầu phải chấp thuận.

Trường hợp người đề nghị mở lối đi qua đất của người khác mà không bị vây bọc toàn bộ, vẫn có con đường khác đi ra đường công cộng thì yêu cầu sẽ không có cơ sở chấp thuận. Dù chủ sở hữu bất động sản kia có phải đi ngõ vòng nhiều tới đâu nhưng vẫn có lối đi công cộng thì vẫn không có quyền mở lối đi chung.

3. Một số tình huống về tranh chấp lối đi chung

3.1. Tranh chấp lối đi chung giữa “cá nhân” với “cá nhân”

A có mua đất ruộng của B năm 1998. Đến năm 2005, A chuyển mục đích đất thành đất ở và xây nhà trên đất này. Nhà của B nằm ở trong và có lối đi riêng, tuy nhiên khi bán ruộng cho A thì B cũng cho A đi nhờ. Năm 2012, các bên tranh chấp lối đi này. A cho rằng đây là lối đi chung có ghi nhận trong hợp đồng chuyển nhượng (giấy tay), còn B cho rằng đây là lối đi riêng của nhà B, giấy chuyển nhượng của A là giả mạo, B không còn giữ hợp đồng chuyển nhượng của hai bên. B đến luật sư nhờ tư vấn.

Dựa vào chứng cứ và nguồn gốc đất của A và B thì có thể khẳng định đây là lối đi riêng gia đình B. Hợp đồng chuyển nhượng của A và B có thể tiến hành giám định để xác định chữ ký trên hợp đồng có phải là của B hay không. Dựa vào chữ ký thật so với văn bản hợp đồng bằng trực quan có thể thấy đó là chữ ký giả, do đó chứng cứ đó là giả mạo.

Tuy nhiên vì mảnh đất của B bao quanh đất của A nên B sẽ nhường cho A một lối đi trong lối đi riêng của mình, giá cả và kích thước do các bên tự thỏa thuận căn cứ vào Điều 254 Bộ luật dân sự 2015.

3.2. Tranh chấp lối đi chung giữa “cá nhân” và “chính quyền địa phương”

Đất của A được sử dụng ổn định trước 1993 và chưa được cấp quyền sử dụng đất. Đến năm 2010 thì A tiến hành thủ tục cấp quyền sử dụng đất. Đất của A có một đường đi bên hông nhà. Phòng tài nguyên cấp quyền sử dụng đất có vẽ lối đi bên hông nhà là lối đi chung (thuộc quyền sở hữu của nhà nước). A không đồng ý và cho rằng đó là lối đi riêng của gia đình và khởi kiện ủy ban nhân dân huyện nơi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Mặc dù A không có các tài liệu chứng minh mảnh đất A đang sử dụng ổn định có bao gồm đường đi. Tuy nhiên dựa vào bản đồ thì có thể thấy lối đi này chỉ có một mình nhà A sử dụng. Lấy lời khai của những người cao tuổi xung quanh thì xác định lối đi này là lối đi riêng của gia đình A. Việc ủy ban nhân dân sử dụng Điều 254 để Bộ luật dân sự 2015 là không có cơ sở. Do đó A có thể yêu cầu Tòa tuyên hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp và thừa nhận lối đi riêng của gia đình A.

4. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung

Căn cứ Điều 202, 203 Luật đất đai 2013 thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung như sau:

• Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung là ủy ban nhân dân hoặc Tòa án đối với tranh chấp lối đi chung không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các tài liệu tương đương tại Điều 100 Luật đất đai 2013
• Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung là Tòa án nếu lối đi chung có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các tài liệu tương đương tại Điều 100 Luật đất đai 2013

Trong trường có đơn xin lựa chọn giải quyết tại UBND cấp có thẩm quyền thì:

• Chủ tịch UBND cấp huyện chính là người có thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;
• Chủ tịch UBND cấp tỉnh chính là người có thẩm quyền giải quyết tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài.  Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;

Trong trường hợp một bên muốn hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bên còn lại thì có thể khởi kiện vụ án dân sự hoặc khởi kiện vụ án hành chính. Lúc này, tòa án có thẩm quyền giải quyết là Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

5. Thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi chung

Căn cứ Điều 202, 203 Luật đất đai 2013 và Điều 26, 25, 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì trình tự giải quyết tranh chấp lối đi chung như sau:

Bước 1: Yêu cầu ủy ban nhân dân xã phường hòa giải

Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở.

Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương mình; trong quá trình tổ chức thực hiện phải phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.

Bước 2: Ngay sau khi hòa giải không thành thì các bên có quyền chọn như sau:

Đối với lối đi chung có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ tương đương quy định tại Điều 100 Luật đất đai 2013 thì các bên khởi kiện tại tòa án nhân dân huyện nơi có lối đi chung tranh chấp. Hồ sơ gồm Đơn khởi kiện, Giấy tờ chứng minh lối đi chung, biên bản hòa giải không thành và các tài liệu khác để chứng minh quyền khởi kiện của mình.

Đối với lối đi chung không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ tương đương quy định tại Điều 100 Luật đất đai 2013 thì các bên có thể chọn nộp Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có lối đi chung tranh chấp. Trường hợp chọn giải quyết tại ủy ban nhân dân nếu không đồng ý kết quả giải quyết thì các bên cũng có thể chọn nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có lối đi chung tranh chấp để giải quyết cuối cùng.

Thời gian giải quyết: thời hạn chuẩn bị xét xử là 4 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án. Đối với vụ án có tính chất phức tạp hoặc do trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời gian chuẩn bị xét xử nhưng không quá hai tháng.

6. Tư vấn luật đất đai tranh chấp lối đi chung

Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, nhiệt huyết và tận tâm, Luật A+ tự hào là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề liên quan đến pháp lý, tư vấn pháp luật, đại diện tố tụng cho các vụ án tranh chấp đất đai. Các dịch vụ luật A+ cung cấp đối với vụ án tranh chấp đất đai bao gồm:

• Tư vấn pháp lý và đưa giải pháp xử lý tranh chấp
• Tham gia đàm phán giải quyết tranh chấp.
• Đại diện ủy quyền làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
• Soạn thảo toàn bộ hồ sơ khởi kiện.
• Thay mặt nộp và tham gia tố tụng.
• Luật sư bảo vệ tại phiên tòa các cấp.
• Tư vấn thi hành án sau khi có bản án có hiệu lực pháp luật.

Lý do chọn Luật A+:

Kết quả bền vững.

Để được nhận kết quả tốt, theo đúng quy định pháp luật, nhận giá trị lâu dài mà không phải làm điều sai trái, không hối lộ, không e ngại sợ hãi cơ quan công quyền.

Sự tử tế.

Được chăm sóc như người thân, ân cần, chân thành, giải thích cặn kẽ, liên tục, luôn bên cạnh trong suốt quá trình thực hiện công việc. Chúng tôi luôn bên bạn lúc thăng hay trầm.

Chuyên môn vững.

Luật sư nhiều kinh nghiệm, hiểu rõ cách vận hành pháp luật của cơ quan nhà nước, hiểu rõ quy luật vận hành của các mối quan hệ trong xã hội để giải quyết vụ việc trọn vẹn.

Khách hàng 0 Đồng.

Luật A+ sẵn sàng phục vụ khách hàng khó khăn về tài chính với chất lượng tốt nhất, giá không liên quan đến chất lượng, không phải mua sự tử tế, sự đúng đắn bằng tiền.

Trên đây là toàn bộ câu trả lời của chúng tôi về các vấn đề thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi chung, ngõ đi chung. Nếu còn bất kỳ vấn đề nào thắc mắc hoặc chưa rõ, bạn có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua website hoặc liên hệ trực tiếp qua hotline để được tư vấn trực tiếp.

Luật sư Nguyễn Duy Anh

Tôi là Luật sư Nguyễn Duy Anh

Email: anh@apluslaw.vn

Phone: 0939698142

Website: https://apluslaw.vn/nguyen-duy-anh.html

Số thẻ Luật sư: 10674/LS

1. Học vấn:

Cử nhân, Đại học Luật Tp.HCM, 2011.

Thạc sỹ Chính sách Công, Đại học Fulbright, 2021.

2. Kinh nghiệm làm việc:

Luật Trí Minh, văn phòng HCM từ 2011-2021:

• (2011-2013) _ chức vụ Chuyên viên tư vấn;
• (2013-2014) _ chức vụ Trưởng phòng doanh nghiệp;
• (2014-2021) _ chức vụ Phó Giám đốc.

Luật A+, văn phòng HCM từ 2021 – nay:

• (2021 – nay) _ chức vụ Giám đốc Luật A+