Phương Thức đối (đối Ngữ) Trong Văn Học - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.pptx) (18 trang)

Trang chủ

Khoa học xã hội

Văn học - Ngôn ngữ học

phương thức đối (đối ngữ) trong văn học

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (189.05 KB, 18 trang )

ĐỐI NGỮĐỐI NGỮ1.2.3.4.5.Định nghĩaCấu trúc và giá trị tu từ của đối ngữĐối ngữ trong thơ thất ngôn Đường luật, tiểu đối trong thơ và văn xuôiĐối ngữ trong câu đối chúc tụngCác trường hợp khác dùng đối ngữ1. Định nghĩaĐối ngữ (còn gọi là phép đối) là cách sử dụng những từ ngữ, hình ảnh, các thànhphần câu, vế câu song song cân đối trong lời nói nhằm tạo hiệu quả diễn đạt:nhấn mạnh, gợi liên tưởng, gợi hình ảnh sinh động, tạo nhịp điệu cho lời nói.Đối ngữ (cg. đối ngẫu), biện pháp tu từ đặc biệt trong văn chương Trung Quốc và Việt Nam, đặt từng cặp câu sóng đôi,mỗi từ ở câu trước cân xứng với từ tương đương ở câu sau, cả về ý lẫn chữ; thường dùng trong thơ, phú, văn biền ngẫuvà cả trong văn xuôi.Đối ý là hai ý phải tương quan với nhau.Đối chữ là hai chữ phải trái ngược với nhau về thanh (bằng đối với trắc, trắc đối với bằng), nhưng về từ loại thì phảicùng một loại (thực từ đối với thực từ, hư từ đối với hư từ);Ví dụ: "Trời sinh ông Tú Cát, đất nứt con bọ hung". (Trạng Quỳnh)"Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc,Thương nhà mỏi miệng cái gia gia". (Bà Huyện Thanh Quan)Về nghĩa: Các từ đối nghĩa với nhau hoặc trái nghĩa với nhau, hoặc phải cùng trường nghĩa với nhau để gây hiệu quả bổsung hoặc hoàn chỉnh về nghĩa 2. Cấu trúc và giá trị tu từ của đối ngữMô hình hóa phép đốiĐối trong một câu: A + B + C A’ + B’ + C’Ví dụ: Làn thu thủy Nét xuân sơnĐối ngữ giữa hai câu: A + B + CA’ + B’ + C’Ví dụ: Sóng biếc theo làn hơi gợn týLá vàng trước gió khẽ đưa vèoCâu đối: Cụ già ăn củ ấu nonChú bé trèo cây đại lớnTác dụng: Gợi sự phong phú về ý nghĩa (tương đồng và tương phản).Tạo sự hài hòa về thanhTạo ra sự hoàn chỉnh và dễ nhớ3. Đối ngữ trong thơ thất ngôn Đường luật, tiểu đối trongthơ và văn xuôiĐối ngữ trong thơ thất ngôn Đường luậtVí dụ:“Cử đầu vọng minh nguyệtĐê đầu tư cố hương”(“Tĩnh dạ tứ” – Lý Bạch)Số lượng chữ, cấu trúc cú pháp, thanh điệu, từ loại,… đều được đối rất chỉnh tronghai câu thơ trên. Hai câu thơ có mối quan hệ chặt chẽ về nghĩa, thể hiện sự dồnnén của tình cảm nhớ quê hương luôn đầy ắp trong lòng nhà thơ.Đối ngữ trong thơ thất ngôn Đường luật“Thiếu tiểu ly gia lão đại hồiHương âm vô cải mẫn mao tồi”-(“Hồi hương ngẫu thư” - Hạ Tri Chương)Phép đối giữa thiếu tiểu và lão đại, ly gia và hồi càng kéo dài càng nhấn mạnh hơnthời gian xa quêDùng cái hình thức bên ngoài dễ thay đổi mẫn mao tồi để khẳng định cho giá trị bêntrong bất biến hương âm vô cải“Thế sự trai yêu thiếp mọn (Tục ngữ: Trai yêu thiếp mọn)Nhân tình gái nhớ chồng xưa” (Tục ngữ: Gái nhớ chồng xưa)(Nguyễn Trãi)Tiểu đối trong thơ và văn xuôi- Trong Truyện Kiều (thể lục bát)“Mai cốt cách, tuyết tinh thầnMỗi người một vẻ mười phân vẹn mười”“Vân xem trang trọng khác vờiKhuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang”“Làn thu thủy, nét xuân sơnHoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh”- Cung Oán Ngâm Khúc (thể Song Thất Lục Bát):Chìm đáy nước cá lờ đờ lặnLửng da trời nhạn ngẩn ngơ saTrong văn xuôi:“Vả chăng, người giai nhân đã đi, cái hào hoa cũng tận”… “Tơ liễu khóc mưa, tóc tùngreo gió, bóng tre lìa bụi, đều ngậm một cái tình buồn trước cái hương trời lăn lóckhoảng vườn hoang” (“Vườn xuân lan tạ chủ” - Nguyễn Tuân).“Một đằng là sôi nổi sức sống, một đằng là dằng dặc những ám khí. Một bên là đườngđưa vào dương gian, một bên là lối dẫn về cõi chết” (“Chùa Đàn” – Nguyễn Tuân).4. Đối ngữ trong câu đối chúc tụngĐịnh nghĩa câu đối•Câu đối thuộc thể loại văn biền ngẫu, gồm hai vế đối nhau nhằm biểu thị một ý chí,quan điểm, tình cảm của tác giả trước một hiện tượng, một sự việc nào đó trong đời sống xãhội. Nên lưu ý là từ đối ở đây có nghĩa là ngang nhau, hợp nhau thành một đôi. Câu đối làmột trong những thể loại của văn học Trung Quốc và văn học Việt NamMột số ví dụ:Viên NhấtKhâm cậnsứ PhápTân rathửcâuđịađối:khả phong giai tị ốc.Vd:thị, gặpnhịvuacậnDuygiang,Rút ruột vương thành baSống ở làng, sang ở nước, mừng ông nay lại vểnh râu tôm(Trong chữ Hán: Vương là vua, nếu rút mất một nét dọc ở phần ruột thì thành ra chữ tam là ba).(Nguyễn Khuyến, viết mừng một chánh tổng trước bị cách chức, sau được phục sự và làm nhà mới.)Vua Duy Tân đã ứng khẩu đáp lại:Chặt đầu tây còn bốnĐối ý: hai ý đối phải cân nhau mà đặt thành 2 câu sóng nhau.(Chữ Tây là hướng Tây, là người Pháp, nếu chặt mất một nét trên đầu thì thành ra chữ tứ là bốn).-Tác dụng: Thể hiện thái độ tình cảm của người viết đối với người được tặng (cảm thông/ mỉamai…), biểu thị cái tâm và cái tài của người viết.- Bên cạnh đó chúng ta phải kể đến các câu đối tết gửi gắm bao điều chúc tụng mong ướcVd: Chiều ba mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng Bần ra cửa.Sáng mồng một, rượu say tuý luý, giơ tay bồng ông Phúc vàonhà.(Nguyễn Công Trứ, câu đối làm vào dịp tết lúc còn hàn vi.) Tết đến không tiền vui chi TếtXuân về kết gạo đón chi Xuân.(Tác giả, câu đối làm vào dịp tết lúc còn hàn vi.) Tối ba mươi, khép cánh càn khôn, ních chặt lại, kẻo ma vương đưa quỷ tới.Sáng mồng một, lỏng then tạo hóa, mở toang ra, cho thiếu nữ đón xuân vào.(Lưu truyền là của Hồ Xuân Hương)Đối chữ: phải xét 2 phương diện thanh và loại.- Về thanh: thanh bằng đối với thanh trắc và ngược lại.Đông tây! Đông tây!Vắng khách! Vắng khách!Câu đối trên của một nhà văn làm tặng nhà văn Hoàng Tích Chu khi Chu đi hát côđầu, Chu vốn là chủ báo Đông Tây là tờ báo chủ xướng lối viết ngắn gọn nhưng lạiít đọc giả. Câu đối rất ngắn gọn này có những chữ có nghĩa đôi như Đông: hướngĐông, đông đúc. Tây: hướng Tây, người Tây. Vừa có ý châm biếm cái quán cô đầunhiều Tây nhưng vắng khách, vừa có ý châm biếm tờ báo Đông Tây ít đọc giả.5. Các trường hợp khác dùng đối ngữĐối ngữ dùng trong tục ngữVD: Chim có tổ, người có tôngĐói cho sạch, rách cho thơmNgười có chí ắt phải nên, nhà có nền ắt phải vữngThuốc đắng dã tật, sự thật mất lòngBán anh em xa, mua láng giềng gầnĐối ngữ dùng trong thành ngữVD : Lên voi xuống chóĐối ngữ dùng trong thể loại cáoVD : Trong bài “Đại cáo bình Ngô”(Nguyễn Trãi)Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn,Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa hết mùiGươm mài đá, đá núi cũng mòn,Voi uống nước, nước sông phải cạnĐối ngữ được dùng trong thể loại HịchVD : Bài “ Hịch tướng sĩ” (Trần Hưng Đạo)Uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ.Thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa, giả hiệu Vân Nam Vương mà thu bạc vàng.Trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa.CẢM ƠN THẦY VÀ CÁC BẠN ĐÃCHÚ Ý LẮNG NGHE

Tài liệu liên quan

Công tác xây dựng đội ngũ trong trường học
- 15
- 627
- 0
Một số phương pháp đổi mới trong dạy học địa lý 7
- 8
- 215
- 0
thực trạng quản lý đội ngũ cố vấn học tập tại trường đại học khoa học xã hội và nhân văn đại học quốc gia thành phố hồ chí minh
- 126
- 979
- 8
Đề xuất giải pháp triển nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở trường đại học sư phạm kỹ thuật TP hồ chí minh
- 22
- 588
- 6
Quản lý đội ngũ cố vấn học tập trong đào tạo theo học chế tín chỉ tại trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật TW (Luận văn thạc sĩ)
- 140
- 290
- 1
Quản lý đội ngũ cố vấn học tập trong đào tạo theo học chế tín chỉ tại trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật TW (tt)
- 27
- 141
- 0
Phương thức trần thuật của truyện ngắn thế sự đời tư trong văn học việt nam từ sau 1986
- 201
- 350
- 5
Phương thức trần thuật của truyện ngắn thế sự đời tư trong văn học việt nam từ sau 1986 tt
- 27
- 99
- 0
Kinh nghiệm nâng cao chất lượng luyện tập thực hành môn điều lệnh đội ngũ trong dạy học môn quốc phòng an ninh tại trường THPT quảng xương 4
- 17
- 205
- 0
phương thức đối (đối ngữ) trong văn học
- 18
- 203
- 0