Từ Hán Việt Và Sự Sáng Tạo Của Người Việt - Báo Tuổi Trẻ

Có thể bạn quan tâm

Podcast
YouTube
Cần biết
Rao vặt

Xin chào,

Cài đặt tài khoản
Tin đã lưu
Bình luận của bạn
Lịch sử giao dịch
Dành cho bạn
Vào Tuổi Trẻ Sao
Thoát Tuổi Trẻ Sao
Đăng xuất

Đặt báo Đăng ký Tuổi Trẻ Sao Vào trang Tuổi Trẻ Sao

Video
Thời sự
Thế giới
Pháp luật
Kinh doanh
Công nghệ
Xe
Du lịch
Nhịp sống trẻ
Văn hóa
Giải trí
Thể thao
Giáo dục
Nhà đất
Sức khỏe
Giả thật
Bạn đọc

0 Văn hóa 28/02/2019 09:15 GMT+7 Từ Hán Việt và sự sáng tạo của người Việt PGS.TS PHẠM VĂN TÌNH

PGS.TS PHẠM VĂN TÌNH

TTO - Theo Từ ngữ Hán Việt: Tiếp nhận và sáng tạo - công trình nghiên cứu mới nhất vừa công bố, số từ Hán Việt hiện chưa tới 36%. Số liệu này thực sự gây sửng sốt với giới nghiên cứu và với đa số mọi người.

Từ ngữ Hán Việt: Tiếp nhận và sáng tạo là tên cuốn sách của một tập thể tác giả (Phạm Hùng Việt, Nguyễn Hoàng Anh, Trịnh Thị Hà, Nguyễn Thị Huyền, Nguyễn Thị Tân, Lê Xuân Thại, Lý Toàn Thắng, Dương Thị Thu Trà) do NXB Khoa Học Xã Hội ấn hành.

Cuốn sách tập trung vào một số nội dung:

1. Nghiên cứu lý thuyết chung về từ ngữ ngoại lai làm cơ sở lý thuyết cho việc khảo sát về từ ngữ Hán Việt.

2. Khảo sát những điểm đặc sắc của từ ngữ Hán Việt trên các bình diện cấu tạo, ngữ nghĩa, giá trị phong cách và dụng học; đặc biệt là những cách thức "Việt hóa" hay sáng tạo mới (trong tiếng Hán không có) của cha ông ta.

3. Khảo sát những hạn chế trong việc giải nghĩa yếu tố Hán Việt, xây dựng chủ trương, thái độ đúng đắn trong việc chuẩn hóa từ ngữ Hán Việt.

4. Khảo sát việc sử dụng từ ngữ Hán Việt từ một số bình diện khác như phong cách học, thành ngữ học, từ điển học.

Lâu nay, đa số người nói tiếng Việt (và cả giới nghiên cứu, nhất là Việt ngữ học) vẫn nghĩ số lượng từ Hán Việt trong kho từ vựng tiếng Việt là rất lớn. Theo thống kê trước đây của H. Maspéro (1912) [qua dẫn lại của Lê Đình Khẩn (2002)], số lượng từ Hán Việt chiếm trên 60%. Nhưng qua thống kê chi tiết, các tác giả của công trình này cho rằng số lượng từ Hán Việt trong vốn từ tiếng Việt toàn dân hiện tại chỉ chiếm 35,15% (14.933/45.850). Nhận định này chắc sẽ gây tranh cãi, và việc tiếp tục có những công trình khảo cứu để đi đến một kết luận chính xác hơn là cần thiết.

Đặc biệt, ngữ nghĩa của từ Hán Việt lại có sự phân hóa: hoặc giữ nguyên, hoặc chỉ giữ một số nét nghĩa, hoặc thay đổi cấu trúc và thay đổi nghĩa... Sự sáng tạo của người Việt trong sự tiếp nhận này là không nhỏ.

Mọi dân tộc trên thế giới không tồn tại như một thực thể đơn nhất. Cũng như vậy, mọi ngôn ngữ cũng không thể tồn tại một cách khép kín, biệt lập. Vay mượn là một hiện tượng bình thường của mọi ngôn ngữ khi có sự giao lưu, tiếp xúc. Đó là sự "hòa trộn" các nhân tố ngoại lai vào một ngôn ngữ bản địa. Lịch sử của quá trình tiếp xúc lâu dài với tiếng Hán, chữ Hán đã đem lại một số lượng lớn các từ Việt mượn từ tiếng Hán (mà ta vẫn gọi là từ Hán Việt).

Có rất nhiều ý kiến xung quanh khái niệm "vay mượn ngôn ngữ". Bởi quá trình vay mượn này diễn ra rất đa dạng, phức tạp, bị nhiều nhân tố không gian và thời gian chi phối. Cuốn sách đã trình bày những vấn đề liên quan tới cách thức vay mượn, cho thấy quá trình giao thoa và chuyển di không đơn giản chỉ là "không có thì mượn", "mượn thế nào cũng được"...

Theo các tác giả, cách đọc Hán Việt "bắt nguồn từ hệ thống ngữ âm tiếng Hán đời Vãn Đường, chịu sự chi phối của hệ thống ngữ âm tiếng Việt" là ưu thế khiến tiếng Việt tiếp nhận số lượng lớn so với các yếu tố ngoại lai khác (bên cạnh nhân tố lịch sử - xã hội).

Trong phần bàn về từ ghép (chương III), liên quan tới các lớp từ khác nhau:

1. Các từ đa yếu tố được mượn nguyên khối (độc lập, tự do, hạnh phúc, thế giới, hải quân...);

2. Các từ được cấu tạo bằng các yếu tố Hán Việt từ tiếng Hán do Việt Nam tạo ra (giảng viên, hoa hậu, loạn thị, phát thanh, thuyền viên...);

3. Các từ được cấu tạo bằng các yếu tố Hán Việt theo mô hình cấu tạo từ tiếng Việt do Việt Nam tạo ra (tiền chiến, tiền sử, nội thành, trưởng tộc, binh nhất...);

4. Các từ được cấu tạo bằng yếu tố Hán Việt tổ hợp với yếu tố phi Hán Việt theo mô hình cấu tạo từ tiếng Hán, hoặc theo mô hình cấu tạo từ tiếng Việt...

Điều đáng lưu ý là phần nghiên cứu về từ ghép Hán Việt Việt tạo với những trường hợp: 1) Từ ghép Hán Việt Việt tạo bộ phận (đạo điện → dẫn điện, chu tế → chu cấp, thư báo → sách báo...); 2) Từ ghép Hán Việt Việt tạo hoàn toàn (ký lục → biên bản, tá liệu → gia vị, biên tả → soạn thảo...); 3) Từ ghép Hán Việt Việt tạo theo phương thức nói tắt (ngữ ngôn tài liệu → ngữ liệu, lão niên khoa → lão khoa, cao cấp ủy viên → cao ủy...)...

Có thể nói, theo tiến trình lịch sử, trong sự tiếp xúc giao lưu tiếng Việt có tiếp nhận, nhưng tiếp nhận một cách chủ động và sáng tạo nhằm làm giàu thêm tiếng nói của mình. Cuốn sách Từ ngữ Hán Việt: Tiếp nhận và sáng tạo là một công trình nghiên cứu công phu, có tính thời sự, rất bổ ích. Những kết quả mà cuốn sách khẳng định giá trị trường tồn, tinh thần dân tộc và bản sắc tiếng Việt vẫn được giữ vững sau cả một thời gian gần một nghìn năm Bắc thuộc.

Những lỗi sai phổ biến khi dùng từ Hán Việt

TTO - LTS: Khảo sát tần suất sử dụng tiếng Hán Việt cũng như những bất cập trong việc dùng từ Hán Việt trên truyền thông hiện nay, TS Lê Thị Bích Hồng (giảng viên cao cấp Trường đại học Sân khấu - điện ảnh Hà Nội) gửi đến Tuổi Trẻ bài viết này.

PGS.TS PHẠM VĂN TÌNH

BÌNH LUẬN HAY

Dòng sự kiện: Khuyến đọc

Giảng viên đại học Mỹ dùng 'chiêu' gì khi sinh viên lười đọc?

01/10

Thay quét rác, viết tường trình, học trò Trường Bùi Thị Xuân bị 'phạt' đọc sách

25/04

Gần 1.000 tựa sách cho thầy trò trường tiểu học

20/04

'Con đọc sách cho cha nghe đi'

15/01

"Gia tài nhỏ" cho con

25/12

Xem thêm

'Thị Nở' Đức Lưu nói sau phim Làng Vũ Đại ngày ấy, bà sợ nhất ăn cháo hành

Lặng lẽ quán ăn người Hoa Tân Sanh Hoạt gần 90 năm tại Sài Gòn

Tướng Phạm Văn Trà, Nguyễn Quốc Thước, xạ thủ Hoàng Xuân Vinh là ‘tấm gương bình dị mà cao quý’

Tổng tập Nhà văn quân đội, một 'bộ sử bằng văn'

Khi Truyện Kiều lên sân khấu kịch Idecaf bằng cái tên Dưới bóng giai nhân

Về Gò Công tìm vị khách quý hiếm: rẽ mỏ thìa đến từ nước Nga

Tuổi Trẻ Sao

Thông tin tài khoản ngày

Tài khoản được sử dụng đến ngày | Bạn đang có 0 trong tài khoản

1 sao = 1000đ. Mua thêm sao để tham gia hoạt động tương tác trên Tuổi Trẻ như: Đổi quà lưu niệm, Tặng sao cho tác giả, Shopping

Tổng số tiền thanh toán: 0đ

Số sao có thêm 0

Thanh toán Bình luận (0)

Tối đa: 1500 ký tự

Gửi bình luận Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên Xem thêm Xem tất cả bình luận (0) Bình luận (0)

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.

Được quan tâm nhất Mới nhất Xem các bình luận trước Xem thêm

Tối đa: 1500 ký tự

Hủy Gửi bình luận

Trang chủ
Video
Thời sự
Thế giới
Pháp luật
Kinh doanh
Công nghệ
Xe
Du lịch
Nhịp sống trẻ
Văn hóa
Giải trí
Thể thao
Giáo dục
Khoa học
Sức khỏe
Giả thật
Bạn đọc

Tổng biên tập: Lê Thế Chữ

Giấy phép hoạt động báo điện tử tiếng Việt, tiếng Anh Số 561/GP-BTTTT, cấp ngày 25-11-2022.

Thông tin tòa soạn - Thành Đoàn TP.HCM

Địa chỉ: 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, Tp. Hồ Chí Minh

Hotline: 0918.033.133 - Email: tto@tuoitre.com.vn

Phòng Quảng Cáo Báo Tuổi Trẻ: 028.39974848

Liên hệ Quảng cáo Điều khoản bảo mật Liên hệ góp ý RSS

Đăng ký email - Mở cổng thông tin

Luôn cập nhật tin tức, sự kiện mới nhất

Đăng ký tại đây

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Họ và tên

Vui lòng nhập Họ & Tên.

Gửi bình luận Bạn vui lòng đợi 0s để tiếp tục comment Bình luận được gửi thành công

Bình luận
Đăng nhập
Tạo tài khoản

Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn. Tên của bạn

Vui lòng nhập Tên hiển thị

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Mã xác nhận

Vui lòng nhập mã xác nhận.

Gửi bình luận Đóng Bạn đã có tài khoản? Đăng nhập ngay Email

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Mật khẩu

Mật khẩu không đúng.

Thông tin đăng nhập không đúng.

Tài khoản bị khóa, vui lòng liên hệ quản trị viên.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Quên mật khẩu? Đăng nhập hoặc đăng nhập Google Facebook Tên của bạn

Vui lòng nhập Tên của bạn.

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Mật khẩu

Mật khẩu phải có ít nhất 6 kí tự.

Xác nhận mật khẩu

Xác nhận mật khẩu không khớp.

Mã xác nhận captcha

Mã xác nhận không đúng.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Khi bấm tạo tài khoản bạn đã đồng ý với quy định của tòa soạn Tạo tài khoản hoặc đăng nhập Google Facebook captcha

Hoàn tất

Mã xác nhận không đúng.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Email (*)

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Họ và tên (*)

Vui lòng nhập Họ & Tên.

Ý kiến của bạn (*)

Vui lòng nhập Ý kiến của bạn.

Gửi ý kiến

Mã xác nhận không đúng.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Thêm chuyên mục, tăng trải nghiệm với Tuổi Trẻ Sao

Từ ngày 1-1-2023, Tuổi Trẻ Online giới thiệu Tuổi Trẻ Sao - phiên bản đặc biệt dành riêng cho các thành viên với nhiều chuyên mục và trải nghiệm thú vị, bao gồm: Tư vấn pháp luật, Hỏi chuyện sức khỏe; Xem nhật báo sắc nét trên mạng (E-paper), Tuổi Trẻ Live (trực tiếp các sự kiện thời sự nóng bỏng, hấp dẫn).

Tuổi Trẻ Sao được thiết kế thông thoáng với tất cả các trang, chuyên mục và video đều không có quảng cáo hiển thị, không làm ngắt quãng sự tập trung của bạn đọc.

Bằng cách đóng góp Sao, thành viên Tuổi Trẻ Sao có thể tham gia các hoạt động và tương tác trên nền tảng Tuổi Trẻ Online như tặng Sao cho tác giả và các bài viết yêu thích, đổi quà lưu niệm trong chương trình, đăng ký quảng cáo, mua sắm trực tuyến.

Báo Tuổi Trẻ phát triển Tuổi Trẻ Sao nhằm từng bước nâng cao chất lượng nội dung, tăng khả năng kết nối, tương tác và thực hiện các nội dung mới theo nhu cầu của số đông công chúng.

Chúng tôi hy vọng Tuổi Trẻ Sao sẽ góp phần chăm sóc, phục vụ và mang lại những trải nghiệm mới mẻ, tích cực hơn cho cộng đồng độc giả của Tuổi Trẻ Online.

TTO

Đăng ký Tuổi Trẻ Sao

Nhập mã xác nhận

Mã capcha

Hủy bỏ Hoàn tất

Từ khóa » Từ Ghép Với Vãn

Từ Hán Việt Và Sự Sáng Tạo Của Người Việt - Báo Tuổi Trẻ

TTO - Theo Từ ngữ Hán Việt: Tiếp nhận và sáng tạo - công trình nghiên cứu mới nhất vừa công bố, số từ Hán Việt hiện chưa tới 36%. Số liệu này thực sự gây sửng sốt với giới nghiên cứu và với đa số mọi người.

Dòng sự kiện: Khuyến đọc

Giảng viên đại học Mỹ dùng 'chiêu' gì khi sinh viên lười đọc?

Thay quét rác, viết tường trình, học trò Trường Bùi Thị Xuân bị 'phạt' đọc sách

Gần 1.000 tựa sách cho thầy trò trường tiểu học

'Con đọc sách cho cha nghe đi'

"Gia tài nhỏ" cho con

Tin liên quan

Nhiều lỗi liên quan đến từ Hán - Việt

Dạy chữ Hán hay dạy từ Hán - Việt?

'Thị Nở' Đức Lưu nói sau phim Làng Vũ Đại ngày ấy, bà sợ nhất ăn cháo hành

Lặng lẽ quán ăn người Hoa Tân Sanh Hoạt gần 90 năm tại Sài Gòn

Tướng Phạm Văn Trà, Nguyễn Quốc Thước, xạ thủ Hoàng Xuân Vinh là ‘tấm gương bình dị mà cao quý’

Tổng tập Nhà văn quân đội, một 'bộ sử bằng văn'

Khi Truyện Kiều lên sân khấu kịch Idecaf bằng cái tên Dưới bóng giai nhân

Về Gò Công tìm vị khách quý hiếm: rẽ mỏ thìa đến từ nước Nga

Xắn, Cuốn, Vén. ◎Như: Vãn Tụ 挽袖 Xắn Tay áo. Điếu, Phúng, Viếng (người Chết). ◎Như: Kính Vãn 敬挽 Kính Viếng. ...

Tra Từ: Vãn - Từ điển Hán Nôm

Vãn - Wiktionary Tiếng Việt

Cách Viết, Từ Ghép Của Hán Tự VÃN 輓 Trang 89-Từ Điển Anh Nhật ...

Vãn Nghĩa Là Gì Trong Từ Hán Việt? - Từ điển Số

Vãn Trong Câu "chợ đã Vãn Người" Hay "công Việc đã Vãn" Có Phải ...

Chữ Nôm – Wikipedia Tiếng Việt

Từ Điển - Từ Vãn Có ý Nghĩa Gì - Chữ Nôm

Vãn Nghĩa Là Gì Trong Từ Hán Việt? - Chickgolden

Ai Vãn Nghĩa Là Gì Trong Từ Hán Việt? - Chickgolden

Tiếng Việt Giàu đẹp - BỐN CHỮ “MÀNG” Có Bốn Chữ “màng” Mà ...

Từ Hán Việt

Liên Hệ