Vietlex

ĐỊNH NGHĨA

- CẤU TẠO TỪ việc tạo ra các từ mới của một ngôn ngữ, theo những phương thức và những mô hình nhất định như ghép, láy, phương thức phụ gia, chuyển đổi âm, gộp âm, v.v. [Từ điển Bách khoa Việt Nam, Nxb Từ điển Bách khoa, 1994]

- CẤU TẠO TỪ THEO PHƯƠNG THỨC GỘP là việc gộp hai hoặc ba yếu tố của hai hoặc ba từ ghép lại thành một từ ghép mới mang ý nghĩa tổng quát hoặc khái quát. Phương thức này cần thoả mãn 2 tiêu chí lớn sau:

1. Tiêu chí hình thức

1.1. Kết hợp giữa hai hoặc ba thành tố đầu trong mỗi từ ghép thành một từ ghép mới:

• - công nông (công nhân và nông dân)
• - công thương (công nghiệp và thương nghiệp)
• - nông lâm (nông nghiệp và lâm nghiệp)
• - nông ngư (nông nghiệp và ngư nghiệp)
• - phụ sản (phụ khoa và sản khoa)
• - quân dân (quân đội và nhân dân)
• - quân chính (quân sự và chính trị)
• - cung tiêu (cung cấp và tiêu thụ)
• - điều nghiên (điều tra ... Chi tiếtVẤN ĐỀ CHUẨN CHÍNH TẢ

  Một ngôn ngữ văn hoá dân tộc không thể không có chính tả thống nhất. Chính tả có thống nhất thì việc giao tiếp, bằng ngôn ngữ viết, mới không bị trở ngại giữa các địa phương trong cả nước, cũng như giữa các thời đại, đời trước và đời sau.

  Chính tả muốn thống nhất thì phải có chuẩn chính tả, được quy định rõ ràng và được mọi người tuân theo. Chuẩn chính tả, có khi được hình thành dần dần trong thực tiễn sử dụng ngôn ngữ viết, được phản ánh trên sách báo và được ghi lại trong các từ điển, có khi được quy định bởi một cơ quan có quyền uy về mặt nhà nước hoặc về mặt học thuật. Và nhà trường là nơi phổ biến và duy trì chuẩn chính tả một cách có hiệu lực nhất. Trong những trường hợp đang có lưỡng lự, không có chuẩn chính tả rõ ràng và nhất trí, thì nhà trường có thể có một tác dụng lớn trong việc xác định, góp phần ... Chi tiếtTHUYỀN NAN hay THUYỀN LAN?

  Trong quá trình nhập văn bản cho Kho ngữ liệu tiếng Việt của Vietlex, nhân viên đánh máy đã tự ý sửa hai chữ “thuyền lan” trong sách gốc thành “thuyền nan”, vì cho rằng sách in sai. Cũng dễ hiểu thôi, do hai chữ “thuyền lan” nghe xa lạ, đến Wikipedia cũng ghi là “thuyền nan” kia mà!

  

  (Ảnh chụp màn hình trang vi.wikipedia.org)

  Vậy “thuyền nan” hay “thuyền lan” mới đúng đây?

  Khảo sát kho ngữ liệu của Vietlex thì “thuyền lan” xuất hiện 15 lần, phổ biến ở các tác phẩm thơ cổ điển. Chẳng hạn, “thuyền lan” xuất hiện trong tác phẩm “Ai tư vãn” (Ngọc Hân công chúa) do Nguyễn Thạch Giang biên khảo và chú giải:

  Rút dây vâng mệnh phụ hoàng, Thuyền lan chèo quế thuận đường vu quy.

  Nguyễn Thạch Giang giải thích: “thuyền lan chèo quế: thuyền gỗ lan chèo gỗ quế. Chỉ thuyền chèo quý, sang trọng đưa Ngọc Hân về nhà chồng.”

  

  (Ảnh chụp màn hình Concordancer ... Chi tiếtQUÁN trong câu ca dao “CÓ QUÁN TÌNH PHỤ CÂY ĐA” là cái gì?

  Trong tâm thức của người Việt hiện đại, khi nhắc đến QUÁN thì hầu hết mọi người đều nghĩ ngay đến một gian nhà hoặc một căn nhà nhỏ có cấu trúc đơn giản, dùng làm nơi bán hàng như quán nước, quán cháo, quán bún ốc, quán cơm bình dân, quán cà phê, v.v. Điều này thật khó lí giải khi ta bắt gặp câu ca dao “Có quán tình phụ cây đa, Ba năm quán đổ cây đa hãy còn.” QUÁN nếu được hiểu như đã nêu ở trên thì có liên quan gì đến CÂY ĐA được nhỉ?

  

  (Nguồn ảnh: Internet)

  CÂY ĐA thuộc dạng cây to, sống lâu năm, có nhiều rễ phụ mọc từ cành thõng xuống, thường trồng nơi cổng làng, đình chùa ở các vùng nông thôn Việt Nam để lấy bóng mát. Vóc dáng và sự hữu dụng của cây đa đã trở nên thân thuộc với người nông dân. CÂY ĐA vừa là nơi tránh nắng, trú mưa, vừa là nơi nghỉ ngơi cho người ... Chi tiếtNHẬN DẠNG THỰC THỂ ĐỊNH DANH TRONG VĂN BẢN TIẾNG VIỆT

  (Bài báo cập nhật trên cơ sở bài gửi tham gia Hội thảo khoa học Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trên các phương tiện thông tin đại chúng. 5-11-2016)

  1. Giới thiệu

  Nhận dạng thực thể định danh (Named Entity Recognition – NER), còn gọi là nhận dạng thực thể có tên, là nhiệm vụ nhận biết các từ xuất hiện trong văn bản là tên gọi của một đối tượng nào đó, như tên người (nhân danh), tên đất (địa danh, địa điểm), tên tổ chức, tên tác phẩm, tên sự kiện, thời gian, tiền tệ, v.v. NER đóng vai trò quan trọng trong các ứng dụng tự động trích xuất thông tin, khai phá dữ liệu, dịch máy, v.v.

  NER đã được quan tâm nghiên cứu trên thế giới từ đầu những năm 1990. Hiện nay các hệ thống NER cho tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Hà Lan, v.v. đã được xây dựng và được đánh giá cao. Điểm chung của các hệ thống NER này là tập trung đi vào nhận dạng 3 ... Chi tiết