Tra Từ: Lệnh - Từ điển Hán Nôm

Từ điển phổ thông

1. lệnh, chỉ thị 2. viên quan 3. tốt đẹp, hiền lành

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Mệnh lệnh. ◎Như: “quân lệnh” 軍令 mệnh lệnh trong quân đội, “pháp lệnh” 法令 chỉ chung mệnh lệnh trong pháp luật. 2. (Danh) Chức quan (thời xưa). ◎Như: “huyện lệnh” 縣令 quan huyện. 3. (Danh) Trong các trò chơi, điều lệ lập ra phải tuân theo, gọi là “lệnh”. ◎Như: “tửu lệnh” 酒令 lệnh rượu. 4. (Danh) Thời tiết, mùa. ◎Như: “xuân lệnh” 春令 tiết xuân. 5. (Danh) Tên gọi tắt của “tiểu lệnh” 小令 một thể trong từ 詞 hoặc khúc 曲. 6. (Danh) Họ “Lệnh”. 7. (Động) Ra lệnh, ban lệnh. ◇Luận Ngữ 論語: “Kì thân chánh, bất lệnh nhi hành, kì thân bất chánh, tuy lệnh bất tòng” 其身正, 不令而行, 其身不正, 雖令不從 (Tử Lộ 子路) Mình mà chính đáng, (dù) không ra lệnh (dân) cũng theo, mình mà không chính đáng, (tuy) ra lệnh (dân cũng) chẳng theo. 8. (Tính) Tốt đẹp, tốt lành. ◎Như: “lệnh đức” 令德 đức tốt, “lệnh danh” 令名 tiếng tăm, “lệnh văn” 令聞 danh giá. 9. (Tính) Kính từ, tiếng tôn xưng. ◎Như: nói đến anh người khác thì tôn là “lệnh huynh” 令兄, nói đến em người khác thì tôn là “lệnh đệ” 令第. 10. Một âm là “linh”. (Động) Khiến, sai sử, làm cho. ◎Như: “linh nhân khởi kính” 令人起敬 khiến người nẩy lòng kính, “sử linh” 使令 sai khiến. ◇Chiến quốc sách 戰國策: “Hữu phục ngôn linh Trường An Quân vi chí giả, lão phụ tất thóa kì diện” 有復言令長安君為質者, 老婦必唾其面 (Triệu sách tứ 周趙策四, Triệu thái hậu tân dụng sự 趙太后新用事) Ai mà còn nói (đến chuyện) khiến Trường An Quân đến Trường An làm con tin thì già này tất nhổ vào mặt.

Từ điển Thiều Chửu

① Mệnh lệnh, những điều mà chính phủ đem ban bố cho dân biết gọi là lệnh. ② Thời lệnh, như xuân lệnh 春令 thời lệnh mùa xuân. ③ Tên quan, như quan huyện gọi là huyện lệnh 縣令. ④ Tốt, giỏi như nói đến anh người khác thì tôn là lệnh huynh 令兄 nói đến em người khác thì tôn là lệnh đệ 令第 v.v. ⑤ Một lối văn trong các từ khúc, như một điệu ngắn gọi là tiểu lệnh 小令. ⑥ Trong các trò đùa, lập ra một cách nhất định bắt ai cũng phải theo, cũng gọi là lệnh, như tửu lệnh 酒令 lệnh rượu. ⑦ Một âm là linh. Khiến, như linh nhân khởi kính 令人起敬 khiến người nẩy lòng kính, sử linh 使令 sai khiến, v.v.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Ra lệnh; ② Lệnh: 軍令 Quân lệnh; 法令 Pháp lệnh; 口令 Khẩu lệnh; ③ Khiến, làm cho: 令人興奮 Khiến người ta phấn khởi; 令人肅然起敬 Khiến người ta tôn kính; ④ (cũ) Chức quan (chỉ huyện lệnh): 縣令 Quan huyện; 太史令 Quan thái sử; 中書令 Quan trung thư; ⑤ Thời tiết, mùa: 時令 Thời tiết; 夏令 Mùa hè; 冬令 Mùa đông; 當令 Đương thời; ⑥ Tửu lệnh (lệnh rượu, lệnh đến phiên phải uống); ⑦ Tốt đẹp: 令德 Đức tốt; 令名 Tiếng tăm; 令聞 Danh giá; ⑧ (cũ) Tiếng tôn xưng những người thân thuộc hoặc có quan hệ của đối phương: 令兄 Lệnh huynh, ông anh; 令尊 Lệnh nghiêm, cụ thân sinh; ⑨ Tên điệu từ: 如夢令 Như mộng lệnh; 十六字令 Thập lục tự lệnh; ⑩ (văn) Nếu (liên từ biểu thị sự giả thiết): 令我百歲後, 皆魚肉之矣 Nếu tôi chết đi rồi, thì người ta đều sẽ ăn thịt ăn cá nó (Sử kí). Xem 令 [lêng].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bố cáo ra cho mọi người biết. Truyện Trê Cóc có câu: » Quan cứ lệnh, lính cứ truyền, Đã ngàu cổ buộc lại đêm chân cùm « - Sai khiến. Lời sai khiến, tức mệnh lệnh. Cũng truyện Trê Cóc có câu: » Các thầy vâng lệnh lên đường, Theo chân thầy tớ môđt đoàn thong dong « - Phép tắc luật lệ. Td: Pháp lệnh ( cũng như pháp luật ) — Thời tiết — Vị quan đứng đầu một huyện, Huyện lệnh — Tốt đẹp — Tiếng kính trọng để gọi người thân thuộc của người khác — Một âm là Linh. Xem Linh — Cũng đọc Lịnh.

Tự hình 5

Dị thể 2

聆令

Không hiện chữ?

Chữ gần giống 1

令

Không hiện chữ?

Từ ghép 52

âm lệnh 陰令 • bách lệnh 迫令 • cáo lệnh 告令 • cấm lệnh 禁令 • chỉ lệnh 指令 • chiếu lệnh 詔令 • giáo lệnh 教令 • hạ lệnh 下令 • hiệu lệnh 號令 • huấn lệnh 訓令 • huyện lệnh 縣令 • khẩu lệnh 口令 • lệnh ái 令愛 • lệnh chánh 令正 • lệnh chỉ 令旨 • lệnh chính 令正 • lệnh chung 令終 • lệnh danh 令名 • lệnh doãn 令尹 • lệnh đệ 令弟 • lệnh điệt 令姪 • lệnh đường 令堂 • lệnh huynh 令兄 • lệnh lang 令郎 • lệnh mẫu 令母 • lệnh muội 令妹 • lệnh thúc 令叔 • lệnh tiễn 令箭 • lệnh tiết 令節 • lệnh tôn 令孫 • lệnh trạng 令状 • lệnh trạng 令狀 • mệnh lệnh 命令 • pháp lệnh 法令 • phụng lệnh 奉令 • quân hồi vô lệnh 軍囘毋令 • quân lệnh 軍令 • sắc lệnh 敕令 • suý lệnh 帥令 • sử lệnh 使令 • sức lệnh 飭令 • tam lệnh ngũ thân 三令五申 • thừa lệnh 乘令 • tiên lệnh 先令 • tổng tư lệnh 總司令 • truyền lệnh 傳令 • tuân lệnh 遵令 • tư lệnh 司令 • tửu lệnh 酒令 • ty lệnh 司令 • vi lệnh 違令 • viên lệnh 園令

Một số bài thơ có sử dụng

• Đề Hoàng công Đào hàn biệt nghiệp - 題黃公陶翰別業 (Linh Nhất thiền sư)• Điền gia dao - 田家謠 (Trần Tạo)• Đồng Vương Xương Linh tống tộc đệ Tương quy Quế Dương (Đồng Vương Xương Linh, Thôi Quốc Phụ tống Lý Chu quy Sâm Châu) kỳ 2 - 同王昌齡送族弟襄歸桂陽（同王昌齡崔國輔送李舟歸郴州）其二 (Lý Bạch)• Lãng Châu tuyệt cú kỳ 3 - 朗州絶句其三 (Tra Thận Hành)• Lũng Đầu ngâm - 隴頭吟 (Tiết Huệ)• Ly phụ hành - 嫠婦行 (Nguyễn Khuyến)• Ngẫu tác - 偶作 (Nguyễn Khuyến)• Nguyên nhật (I) - 元日 (Phùng Khắc Khoan)• Thành kỳ quải húc - 城旗掛旭 (Khuyết danh Việt Nam)• Tống Nhạc Quý Phương hoàn kinh - 送岳季方還京 (Quách Đăng)

Bình luận 0